تاریخچه مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت استان قم

تاریخچه احداث و افتتاح بیمارستان و درمانگاه نکویی

مرحوم علی اکبر نکوئی

مرحوم علی اکبر نکوئی فرزند مخمد، اصلا آذربایجانی و در سال 1265 ه.ش متولد شده بود. ایشان در امور کسب و تجارتمطلع بود و در اثر فعالیت مستمر شبانه روزی، سرمایه قابل توجهی به دست آورد و در اثر حسن خلق و مردم داری خود، محبوبیتی در جامعه تحصیل کرد. ایشان در امور خیریه و کمک به مستمندان، همواره پیشقدم بود. علاوه بر کسانی که ماهانه مرتبا از طرف ایشان کمک می شدند، هر سال در آغاز فصل زمستان، مقدار زیادی خواروبار و سوخت، بین مستمندان توزیع می نمود و در ایام نوروز، برای کودکان بی بضاعت قم و تهران، لباس تهیه میکرد.

همچنین مبلغی به بیمارستان های فیروزآبادی و غیره برای تهیه داروی بینوایان می پرداخت. در سالهای آخر حیات خود آرزو مند بود که بیمارستانی بسازد و به فقرا و مستمندان اختصاص دهد. مقدمات این کار شروع شده بود که متاسفانه عمر ایشان وفا نکرد، اما بعد از فوت آن مرحوم، فرزند ایشان آقای مسعود نکویی با توجه به نیات پدر خود، به ساخت بیمارستان قم اقدام نمودند که امروز مورد استفاده اهالی قم واقع شده و نام نیکی از نکویی باقی گذاشته است.

تاریخ افتتاح 1335/12/08

برای افتتاح بیمارستان نکوئی، بامداد چهارشنبه هشتم اسفند ماه 1335، کاروانی به سوی قم عزیمت کرد که مرکب بود از آقای اعلاء نخست وزیر وقت و نایب رئیس سازمان و چند تن از وزیراو و نمایندگان مجالس سنا و شورا و جمع دیگری که توسط سازمان دعوت شده بودند.

پس از اجتماع کلیه مدعوین در بیمارستان، مقارن ساعت یازده آقای دکتر آشتیانی مدیرعامل سازمان، گزارشی به شرح زیر قرائت کردند:

قریب سه سال پیش، یعنی دز سال 1333 آقای مسعود نکویی فرزند مرحوم علی اکبر نکویی از روی کمال حسن نیت و علو همت مصمم شدند که از محل دارایی مرحوم پدر خود در راه خیرات و مبرات، تکالیف اجتماعی و وظایف شرعی خود را انجام دهند. بدین منظور به محضر شریف آیت الله العظمی آقای بروجردی مدظله تشرف حاصل کردند و قصد و آرزوی خود را معروض داشتند.

حضرت آیت الله اینطور مصلحت دانستند که آقای نکویی آنچه را باید به عنوان سهم امام بپردازند، به ساخت بیمارستانی در جنوب شهر قم اختصاص دهند تا مردم مستمند این ناحیه بتوانند در مواقع بیماری به آنجا مراجعه کنند و درمان شوند.

آقای نکویی به انجام این مقصود کمر همت بستند و برای آنکه ساختمان بیمارستان طبق موازین و اصول فنی انجام گیرد و مخارج آن در آینده بوسیله مقام صلاحیت دار تامین شود، به سازمان مراجعه نمودند و مقرر شد این وظیفه را سازمانبر عهده بگیرند. در ساخت بیمارستان نظارت نماید و پس از اتمام بنا آنرا تحویل گیرد و مجهز سازد و برای بودجه سالانه آن اعتبار کافی تامین کند و آنرا مورد استفاده بیماران مستند قرار دهد

در اجرای این امر خیر، سازمان خدمات اجتماعی بکار پرداخت. نقشه ساختمان بیمارستان بوسیله آقایان مهندس فروغی و مهندس افخمی تنظیم یافت و در تاریخ بیستم فروردین 1333 در محلی که حضرت آیت الله العظمی آقای بروجردی تعیین فرموده بودند، نخستین کلنگ شروع ساختمان بوسیله آقای اعلا نخست وزیر و در حضور وجوه معاریف شهرستان قم به زمین زده شد.

از آن پس ساختمان بیمارستان طبق نقشه و با نظارت دقیق سازمان و آقای مسعود نکویی پیش رفت و آقای نکویی در حدود 11537818 ریال مخارج آنرا به مرور پرداختند.از این مبلغ 3600000 ریال سهم امام است که به محضر شریف حضرت آیت الله تقدیم شده بود و معظم له آنرا به منظور ساختمان بیمارستان مسترد فرمودند و بقیه آنرا آقای نکویی از کیسه فتوت خود به مصرف رسانید.

برای تجهیز بیمارستان و خرید اثاثیه و لوازم ضروری آن، ذوزارت بهداری از روی کمال حسن نیت موافقت کرد که سازمان برنامه مبلغ پنج میلیون ریال از محل اعتبارات امور بهداشتی مربوطبه آن وزارتخانه را در اختیار سازمان بگذارد و ازطرف سازمان برنامه این پیشنهاد با حسن قبول تلقی شد و بدین ترتیب از محل از محل مزبور با نظارت خود سازمان برنامه اثاثیه و لوازم بیمارستان خریداری گردید.

چون محل این بیمارستان با مرکز به وسیله کوچه های تنگ و پر پیچ و خم ارتباط داشت مه به هیچ وجه وسایل نقلیه نمی توانست از آنها عبور کند، شهرداری قم مصمم شد خیابان آذر را  تا جلو بیمارستان ادامه دهد.

این کار با خرید خانه ها و خراب کردن آنها انجام گرفت و بیمارستان به وسیله خیابانی عریض به مرکز شهر اتصال یافت.برای رفع نواقص بیمارستان ، سازمان نیز از بودجه خود مبلغ 3730000 ریال به منظور احداث یک حلقه چاه عمیق و نصب تلمبه و خرید دستگاه رادیولوژی و دارو و مخارج متفرقه دیگر به مصرف رسانید و بودجه بیمارستان را از درامد خود به میزان 6000000 ریال تامین ساخت و سپس جراح و پزشک و پزشکیار و کارمندان فنی را با دقت انتخاب و استخدام نمود.

بدین طریق با اشتراک مساعی عده ای  از مردم خیرخواه و نیکوکار، پس از دو سال بیمارستانی مجهز به تمام وسایل کار در این شهر مقدس که ملجاء و مامن مردم مسلمان و مرجع و مجمع روحانیت جهان اسلام است ساخته و دایر گردید. بدیهی است که خیر عظیم این اقدام نثار روح مرحوم علی اکبر نکوئی است که چنین عاقبت مسعودی را برای خود تامین  کرد و خلفی پاک طینت و بلند همت مانند آقای مسعود نکوئی از خود به یادگار گذاشت که نیات پاک پدر خود را به نحو اکمل و اتم صورت تحقق بخشیده است.

محوطه بیمارستان در حدود هجده هزار متر مربع است که سه هزار و هفتصد متر آن زیر بنای سه طبقه قرار دارد

این ساختمان دارای سه طبقه و 65 اتاق و هر طبقه شامل سه حمام با وان و دوش است.

حرارت بنا به وسیله دستگاه حرارت مرکزی تامین می شود.

بیمارستان گنجایش 80 تخت دارد که فعلال 50 تخت آن مهیا و آماده است.

آب این بیمارستان از چاه عمیق 70 متری با لوله 6 اینچی تامین می شود.

روشنایی بیمارستان از برق شهر گرفته شده، معهذا برای پیش بینی در مواقع خاموشی، یک موتور 48 کیلوواتی در بیمارستان نصب شده است.

ساختمان بیمارستان بات مصالح خوب و با ارزان ترین قیمت، یعنی هر متر مربع در حدود 2200 ریال تمام شده است و مجموع هزینه ساختمان با منظور داشتن بهای زمین و مخارج دیوارکشی و محوطه سازی و نصب دستگاه حرارت مرکزی متجاوز از 11000000 ریال است.

بیمارستان فردای روز افتتاح که مصادف با بعثت حضرت رسول اکرم بود آماده پذیرش بیمار گردید.

آقای محمد مهران که از بنیان گزاران فکر ایجاد بیمارستان بودند پس از مشاهده بیمارستان مزبور چنین فرمودند که:

هنگام اقامت من در قم، آقای سید فخرالدین وفا، دوست دیرین من مبلغ 400000 ریال در اختیار این جانب گذاشته بود که درمانگاهی بسازم و اینجانب در زمینی که بلامعارض بود، در محله فقیر نشین قم، بالای مسجد جامع این درمانگاه را ساختم و آماده بهره برداری نمودم. در این ایّام حضرت آیت الله بروجردی، آقای مسعود نکویی را نزداینجانب فرستادند و مبلغ 3600000 ریال که ایشان به نام سهم امام تقدیم معظم له کرده بودند، برای ساخت بیمارستان اختصاص فرمودند. به تدریج 26000 متر مربع زمین از قرار متری 6 الی 14 ریال در منتها الیه خیابان آذر خریداری شد و این بیمارستان که به نام نکویی نام گذاری شد به سازمان واگذار گردید. برای تامین بقیه مخارج، از طرف آقای نکویی 2500000 ریال به عنوان رد مظالم تقدیم آیت الله گردید و پس از تشریفات، اختصاص به ساخت بیمارستان داده شد. چون باز کفایت نمینمود، بنا به تجویز حضرت آیت الله از محل عوائد ثلث مرحوم  استفاده شد. ازآقای نکویی سپاسگزارم که با اینکه وجه کافی در اختیار نداشت، مبلغی وام گرفت و به مصرف رساند.

آقای مسعود نکویی یک باب ساختمان گرانبهای خویش واقع در چهار راه پهلوی تهران را وقف به بیمارستان نکویی نمود تا از محل مال الاجاره‌ی آن برای توسعه بیمارستان و تکمیل وسائل آن استفاده شود و بیمارستان کاملتر و مجهزتر گردد.

مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت که به بیمارستان نکویی معروف بود اولین بار در سال 1334 به همت مرحوم نکویی جهت مداوای بیماران تاسیس گردید. سپس با توجه به نیاز جامعه در سال 1347 با همت مرحوم میرزا حسین هدایتی ساختمانی جهت زایشگاه تاسیس و به بهره برداری رسید.

همچنان با رشد جمعیت و نیازهای روز افزون به دستور حضرت آیت الله مرعشی نجفی(ره) وبا همت سید جواد جدّا بخش رادیولوژی و آزمایشگاه بیمارستان بنا و راه اندازی گردید. در سال 1375 به دنبال سفر تاریخی مقام معظم رهبری به شهر مقدس قم و با استفاده از اعتبارات اعطایی از ناحیه دفتر معظم له بخش تصویربرداری (سی تی اسکن) بیمارستان و درسال 1386 با همت مرحوم رحیمی بخش  سوختگی تاسیس و با دست پر برکت آیت الله العظمی نوری همدانی افتتاح گردید.

ساختمانهای مختلف مجتمع خیّرین سلامت (مرکز آموزشی درمانی نکویی هدایتی سابق) در زمانهای مختلف با توجه به نیازهای مختلف جامعه کاربریهای جداگانه ای داشته اند.

به عنوان مثال بخش زایشگاه میرزا حسین هدایتی در ابتدا جهت ارائه خدمات در زمینه زنان و زایمان احداث گردیده بود ولی با توجه به افزایش نیاز جامعه و احداث زایشگاه ایزدی در نزدیکی این مرکز، لذا کاربری زایشگاه هدایتی تغییر یافته و به بخشهای جراحی زنان، جراحی اعصاب مردان، اطاقهای عمل و ICU تبدیل شده و در این ساختمان خدمات مورد نیاز را به مراجعان محترم ارائه می کردند. در سال 1399 طی موافقتنامه با واقفان محترم، ساختمان هدایتی تخریب و در حال تغییر کاربری است.

در دیماه 1395 با افتتاح ساختمان مدرن فرقانی در 9 طبقه و به مساحت 27000 متر مربع، انقلابی در سطح ارائه خدمات بیمارستان بوجود آمده و در شهریور 1399 با تصمیم هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی قم، مدیریت بیمارستان ایزدی هم به این مجموعه اضافه گردید که تحت عنوان مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت شروع به فعالیت نمود. با افتتاح کلینیک تخصصی و فوق تخصصی در سال 1398، این مجتمع دارای یکی از بزرگترین درمانگاه های فعال سطح شهر قم گردید.

در حال حاضر این مجتمع با دارا بودن بیش از 550 تخت فعال بیمارستانی به عنوان یکی از بزرگترین مراکز آموزشی پژوهشی درمانی در سطح کشور مطرح بوده و به عنوان قطب درمان ناباروری، سوختگی، روانپزشکی، حوادث ترافیکی، زنان و زایمان، جراحی عمومی و ارتوپدی مطرح است.

در اسفند سال 1398 همزمان با آغاز همه گیری کرونا و اعلام آن از شهر قم، مجتمع خیرین سلامت به عنوان دومین بیمارستان سطح کشور در طی 24 ساعت تخلیه و به مرکز اصلی درمان کرونای استان قم تبدیل شد و منشا خدمات درخشانی در طی 2 سال درمان همه گیری کرونا گردید.