مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت
مراقبت آغوشی
تعریف
مراقبت آغوشی چیست؟
مراقبت آغوشی یک روش طبیعی می‌باشد که نوزاد به‌طور برهنه و عمودی بر روی سینه مادر و در تماس مستقیم پوست به پوست قرار می‌گیرد.به‌صورت مداوم (24ساعته) و متناوب (چند بار در روز و هر بار حداقل یک ساعت)می‌باشد.
مزایای KMC
تغذیه با شیر : kmc نه‌تنها در مدت بستری در بیمارستان بلکه بعد از ترخیص نیز موجب افزایش تغذیه انحصاری با شیر مادر و افزایش تولید شیر می‌شود.
کاهش مشکلات نوزاد : kmc باعث کاهش استفراغ /مشکلات تنفسی/عفونت /گریه نوزاد و.... می‌شود.
تأثیر مثبت بر حواس پنج‌گانه :
- نوزاد حرارت بدن مادرش از طریق تماس پوست به پوست حساس می‌کند.
- صدای مادر و تپش قلب مادر را گوش می‌دهد (شنوایی)
- پستان مادر می‌مکد.(چشایی)
- تماس چشمی با مادر دارد.(بینایی)
- بوی مادر را حس می‌کند.(بویایی)
- کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و بهبود رشد
- کاهش حجم کاری کارکنان
چه نوزادان را می‌توان مراقبت آغوشی یا kmc نمود؟
بر اساس وزن تولد :
• وزن تولد 1800گرم یا بیشتر : بلافاصله بعد از تولد می‌توان انجام داد.
• وزن تولد بین 1800تا 1200گرم : گاهی یک دوره یک تا دو روزه تا پایدارشان وضعیت بالینی باید صبر کرد.
• وزن تولد1200گرم یا کمتر : روزها و هفته‌ها طول بکشد تا شرایط نوزاد stableشود.
• نوزاد باید در 24ساعت گذشته دمای بدن پایدار و در محدوده طبیعی داشته باشد و حملات آپنه وبرادی کاردی را تجربه نکرده باشد.
انواع مراقبت آغوشی
مراقبت آغوشی مداوم: نوعی از مراقبت آغوشی است که نوزاد به صورت 24 ساعته بر روی سینه مادر مراقبت می‌شود. (به استثنای موارد خاص مانند حمام کردن مادر و مواردی موقت و کوتاه‌مدت که می‌تواند به فرد جایگزین تحویل می شود).
مراقبت آغوشی متناوب: نوعی از مراقبت است که نوزاد به صورت متناوب بر روی سینه مادر و داخل انکوباتور مراقبت می شود. (انجام مراقبت آغوشی به صورت چند بار در روز و هر بار حداقل یک ساعت).
گاهی می توان ترکیبی از هر دو نوع را اجرا نمود. (با توجه به شرایط مادر و نوزاد).
در شرایط زیر شروع و ادامه kmc نیاز به دستور کتبی پزشک دارد:
• وزن هنگام تولد کمتر1250گرم
• ناپایداری دمای بدن نوزاد
• ناپایداری سطح اشباع اکسیژن شریانی
• نوزاد زیر تهویه مکانیکی NCPAPیا IMV
مراقبت های نوزادان | مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت
مادر قبل از انجام مراقبت آغوشی دست‌های خود را بشوید. آمادگی های شخصی مانند تخلیه مثانه را انجام دهد و خوب غذا بخورد.
دمای بدن مادر اندازه‌گیری شود. در صورتی که در محدوده نرمال و قابل قبول است مراقبت آغوشی شروع شود.
دمای محیط مناسب باشد (حدود 21 تا 24 درجه).
دمای زیر بغل نوزاد اندازه‌گیری شود در صورتی که در محدوده نرمال و قابل قبول است، مراقبت آغوشی شروع شود.
قبل از شروع مراقبت، میزان نور محیط ارزیابی شود و اگر لامپ پرنوری در نزدیکی وجود دارد حذف شود. نور زیاد باعث اختلال در تکامل بینایی و عصبی نوزادان نارس می‌شود. هم چنین سر و صدای بلند در بخش برای نوزادان نارس آزاردهنده می باشد.
مادر لباس سبک و گشاد بپوشد. قبل از شروع مراقبت در صورت نیاز پوشک نوزاد تعویض شود و مطمئن گردد که لبه
آن کاملاً تا زده شده تا امکان تماس بیشتر پوست نوزاد از شکم به بالا وجود داشته باشد. در نوزادان خیلی نارس از یک کلاه نرم برای پوشاندن سر نوزاد و جوراب گرم برای گرم نگه داشتن پاهای او استفاده شود.
مادر می‌تواند در حالت نشسته و یا تکیه داده به تخت خواب یا صندلی، مراقبت آغوشی را انجام دهد.
مادر هنگام مراقبت آغوشی بلوز و سینه بند خود را درآورده، لباس مخصوص مراقبت آغوشی بر تن کند.
نوزاد باید برهنه و عمودی بین پستان‌های مادر قرار داده شود به طوری که قفسه سینه و سر نوزاد روی قفسه سینه مادر باشد و سطح شکمی او در تماس با سطح شکمی مادر قرارگیرد. سر کمی به یک طرف برگردانده شود تا به راحتی نفس بکشد. صاف بودن گردن نوزاد باعث باز ماندن راه هوایی می‌شود و امکان تماس چشمی را با مادر فراهم می‌کند. سعی شود از خم شدن و افتادن سر به جلو خودداری شود.ران‌ها بهتر است خم و از بدن دورشوند و شکلی مانند پاهای قورباغه بگیرند. آرنج‌ها هم بهتر است خم شوند و قسمت تحتانی شکم نوزاد باید تقریباً هم سطح با قسمت تحتانی قفسه سینه مادر قرارگیرد.
روی نوزاد را می توان با یک پتو، ملافه یا چادر نرم و نخی پوشانید تا هم سینه مادر برهنه را بپوشاند و هم نوزاد را گرم‌تر نگه دارد.
در نوزادان بسیار نارس وضعیت قرارگیری سر و گردن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین بهتر است سرنوزاد را به یک طرف برگردانده و به طور مختصر چانه نوزاد بالا برده شود (به عقب راندن سر). باید مواظب بود که گردن نوزاد به جلو خم و بیش از حد عقب رانده نشود. بهتر است کناره‌های ملافه درست در زیر گوش های نوزاد قرار گیرد.
بهتر است مادر در تمام زمان مراقبت، پستان را در دهان نوزاد قرار دهد حتی اگر نوزاد فقط چند لحظه پستان را بمکد. اگر مادر سرفه یا سرماخوردگی دارد از یک ماسک استفاده کند.
در طی مراقبت آغوشی مادر می‌تواند سطح پشتی بدن نوزاد خود را ماساژ دهد. با توجه به اینکه قسمت شکمی بدن نوزاد در تماس با پوست مادر است، این می‌تواند جایگزین مناسبی برای ماساژ نوزاد باشد. ماساژ نوزادان نارس باید به شکل نوازش و لمس پوستی بسیار ملایم انجام شود، در غیر این صورت می تواند برای نوزاد، استرس آور باشد.
رسیدن نوزاد به وزن 2500 گرم یا بیشتر یا زمانی که نوزاد در حین مراقبت زیاد تکان می‌خورد و بیقراری می‌کند و تلاش می‌کند که اندام های خود را از این حالت خارج نماید زمان اختتام مراقبت است.
