بسمه تعالی
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم
مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت قم
نکات تغذیه ای برای ترمیم شکستگیها
( ویژه بخش ارتوپدی)
عوامل زیادی در جوش خوردن شکستگی ها نقش دارند مانند سن بیمار، نوع استخوان شکسته شده، شدت نیرویی که به استخوان وارد شده و آن را شکسته است، صدمه نسج نرم همراه، باز یا بسته بودن شکستگی، وجود عفونت، بیماری های زمینه ای، تغذیه و داروهای مختلف. از عوامل مهم تاثیر گذار در سرعت جوش خوردن استخوان، نوع تغذیه است. غذایی که میخورید تاثیر مهمی در سرعت جوش خوردن شکستگی شما دارد. بدن شما برای ترمیم شکستگی نیاز به کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامین، مواد معدنی و آب دارد.
* به چه اندازه باید آب مصرف کنید؟
روزی هشت لیوان یا دو لیتر آب برای بدن شما لازم است. کلیه های شما برای دفع مواد زائد ناشی از سوخت و ساز زیاد برای ترمیم شکستگی به آب بیشتری نیاز دارند .این آب برای بهبودی شما مورد نیاز است. صبر نکنید تا تشنه شوید و سپس آب بخورید چون وقتی تشنه شده اید بدن شما واقعا آب زیادی را از دست داده است.
*در صورت عدم اشتها چه کنید؟
ممکن است در چند روز اول بعد از عمل جراحی اشتهای خود را از دست داده باشید. نگران نباشید بزودی بهتر میشوید ولی در این چند روز میتوانید نیاز های غذایی خود را بیشتر از مایعات مقوی مثل سوپ و شیر و ماست تامین کنید.
*چه نوع غذایی باید مصرف کنید؟
* پروتئین ها: مصرف کم آنها باعث می شود که شکستگی ضعیف جوش بخورد و مدت جوش خوردن نیز طولانی شود. پروتئین ها باعث افزایش جذب کلسیم از روده و نیز افزایش نشستن کلسیم روی استخوان می گردند که شامل : شیر ، ماهی، سویا و مخمرآب جو( ماء شعیر) وجود دارد. از منابع پروتئین حیوانی ( گوشت - مرغ - بلدرچین - بوقلمون ) همراه با پروتئینهای گیاهی استفاده کرد در غلات، لوبیا، و سبزیجات به مقدار زیادی وجود دارند.
*مواد معدنی:مهم ترین مواد معدنی استخوان کلسیم و فسفر می باشند. انواع شیر و ماست کلسیم فراوان دارند. در میوه جات، مرکبات کلسیم زیادی دارند. معولا پرتقال را به خاطر وجود ویتامین ث می خوردند در حالی که کلسیم آن به مراتب بیشتر است. ( هر عدد پرتقال متوسط حدود 50 میلی گرم کلسیم دارد )، نارنگی و گریپ فروت هردو کلسیم زیادی دارند..در سبزیجات سبز،کاهو، اسفناج، نخود فرنگی و هویج کلسیم زیادی دارند .هویج بیشتراز ویتامین، کلسیم داردسویا و بادام وبادام زمینی درجوش خوردن شکستگی مفیداست.
*
ویتامین ها:ویتامین ث برای بهبود شکستگی استخوان ضروری است. ویتامین ث همچنین بهبودی زخم را هم سرعت میدهد. این ویتامین در مرکبات به وفور یافت میشود.
روی : روی ماده بسیار مهمی برای ترمیم بافتی است پس مصرف آن میتواند در ترمیم شکستگی هم موثر باشد.روی در گوشتها ،مغزها( بادام- فندق ..)اسفناج و کلم به وفور می باشد.
مواد مهم دیگر که در ترمیم بافت های آسیب دیده نقش مهمی دارند عبارتند از :
منیزیم : این ماده در اسفناج، کلم یافت میشود.
ویتامین کا : این ویتامین در استخوان سازی دخالت میکند و در جوش خوردن شکستگی نقش مهمی دارد.این ویتامین در کلم و کاهو و اسفناج یافت میشود.
سیلیکا : این ماده در گوجه، خیار و فلفل سبز و قرمز یافت میشود.
پتاسیم:در بهبود زودتر زخم موثر می باشد ودرموز،آناناس ،نارگیل وپرتقال یافت میشود.
*مصرف چه موادی برای جوش خوردن شکستگی استخوان مضر است؟
موادی مثل شکر، نمک، الکل، کافئین و گوشت قرمز، روغن جامد، میتواند موجب ضعیف شدن استخوان و کند شدن روند ترمیم شکستگی استخوان شوند.
کافئین (در چای، قهوه ، نسکافه ) موجب افزایش دفع کلسیم از ادرار میشود.
شکر ( شیرینی جات، نوشابه ) مصرف بیش از حد شکر مانع جذب پروتئین ها و سایر مواد غذایی از روده می شود.
گوشت قرمز ( مصرف بیش از متوسط آن ) به علت فسفر بالا موجب برداشت کلسیم از استخوان میشود.( از مصرف عدسی و لوبیا پخته غافل نشوید )
نوشابه های گازدار به علت کربنات و فسفر موجب برداشت کلسیم از استخوان میشوند. بعضی انواع نوشابه های گازدار کافئین هم دارند که تاثیر مخرب آن را بر استخوان بیشتر میکند.
شکلات حاوی مقادیر زیادی کافئین و شکر است که هر دو این مواد برای استخوان مضرند.
روغن های جامد حاوی چربی های اشباع شده حیوانی هستند و برای استخوان مضرند.
سیگار .بطور قطع کسانی که سیگار میکشند شکستکی شان دیرتر جوش میخورد و احتمال جوش نخوردن استخوان آنها بیشتر است. سیگار موجب کاهش جریان خون بافتی میشود و استخوان ها برای جوش خوردن نیاز به این جریان خون دارند.
تغذیه در بیماران جراحی عمومی
تهیه و تنظیم : مهشید شکوری
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی مجتمع
