داخل مجتمع

خارج مجتمع

نوزاد سالم

آموزش جامع مراقبت از نوزاد سالم

پدر و مادرگرامی، دانستن نکات زیر ضروری است

•حتماً دست‌های خود را قبل از هرتماس با نوزاد بشویید.

•اولین مدفوع نوزاد تیره و قیری شکل است و ممکن است 2 تا 3 روز ادامه داشته باشد. بعد از آن بر حسب تعداد دفعات تغذیه با شیرمادر، مدفوع شل و زرد می‌شود که این حالت اسهال تلقی نمی‌گردد.

•بند ناف باید تمیز و خشک و بیرون از پوشک یا کهنه قرارگیرد. از به کار بردن الکل یا هر ماده دیگر بر روی بند ناف خودداری کنید. معمولاً پس از 1 تا 2 هفته بند ناف خشک شده و خود به خود می‌افتد. بعد از افتادن بند ناف، خروج یک یا دو قطره خون طبیعی است.

•پستان بعضی از نوزادان به طور طبیعی بزرگ‌تر از حالت عادی است و ممکن است چند قطره ترشح شیرمانند داشته باشد که خود به خود بهبود می یابد. از ماساژ دادن آن جدا خودداری کنید.

•موقع گرفتگی بینی نوزاد در بینی نوزاد به هیچ وجه شیر نچکانید.

•جهت جلوگیری از سوختگی ناشی از ادرار و مدفوع پس از هر بار دفع، پاها و ناحیه تناسلی را با آب شسته و کاملاً خشک نمایید، تا این نواحی گاهی در معرض هوا قرار گیرد.

•هفته ای دو بار حمام کردن برای نوزاد، کافی است. حمام کردن نوزاد با داشتن بند ناف اشکالی ندارد. بهتر است تا زمانی که بند ناف کاملاً خشک نشده و نیفتاده، طوری حمام شود که آب روی بند ناف ریخته نشود. - جهت شستشوی بدن نوزاد، از صابون یا شامپوهای بدون بو مخصوص نوزاد استفاده گردد.

درجه حرارت اتاق نوزاد باید طوری باشد که والدین با لباس منزل احساس راحتی کنند (حدود 25 درجه سانتی گراد) . در این حالت لباس نوزاد باید سبک و راحت باشد و تعداد آن یک عدد بیشتر از والدین باشد. - پس از ترخیص نوزاد، مادر به همراه نوزاد به اتاق واکسیناسیون مراجعه نماید.

•در بیمارستان یا زایشگاه، واکسن‌های اولیه نوزاد تزریق می‌شود و ادامه واکسیناسیون از 2 ماهگی شروع می‌شود. در صورت داشتن سابقه بیماری‌های نقص سیستم ایمنی در خانواده (سرطان‌ها، لوسمی، ایدز و...) قبل از تزریق واکسن ب.ث.ژ و فلج اطفال حتماً به مسئول واکسیناسیون اطلاع دهید .

•پس از تزریق واکسن ب.ث.ژ در بازوی چپ، تا 24 ساعت از شستشو و استحمام محل تزریق اجتناب شود.

•لازم است نوزاد به طور منظم مراقبت شود. با مراجعه به نزدیکترین پایگاه سلامت محل خود در هر مراقبت، وزن و دور سر نوزاد اندازه گیری شده و از نظر وضعیت شنوایی، بینایی، تکاملی و تغذیه کنترل می شود همچنین طبق نظر پزشک از 5 روزگی قطره ویتامین آ.د به شیرخوار بدهید.

•در اکثر موارد از روز دوم یا سوم تولد مقدار کمی زردی در نوزاد آشکار می شود. اگر نوزاد شما زرد شد شیر مادر را قطع نکنید. از داروهای خانگی مثل شیر خشک یا ترنجبین استفاده نکنید و به علت احتمال موارد شدید و اثرات سوء زردی به خصوص بر روی مغز، حتما به پزشک متخصص کودکان مراجعه نمایید.

• 24 تا 48 ساعت پس از ترخیص از زایشگاه جهت معاینه مجدد و بررسی از نظر وقوع زردی به پزشک متخصص کودکان مراجعه نمایید.

•در صورت وجود هر یک از علائم زیر در نوزاد، فورا به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید:

• تب - اسهال - تشنج - زردی نوزاد در 24 ساعت اول تولد - استفراغ مکررشیر و خوب شیر نخوردن - تنفس مشکل ، تو کشیده شدن قفسه سینه

• ترشحات چرکی ناف یا قرمزی اطراف ناف - وجود جوش های چرکی و تورم پلک ها - تحرک کمتر از معمول و بی حالی

• عدم دفع مدفوع در 48 ساعت اول تولد عدم دفع ادرار در 24 ساعت اول تولد سیانوز یا کبودی رنگ پوست نوزاد

واکسیناسیون پس از تولد:

در تزریق واکسن هپاتیت B به پای نوزاد ، طی 24 ساعت اول خنک کردن محل تزریق در کاهش درد موثر است ، اما از گذاشتن یخ اجتناب شود. *چنانچه درد و تورم بعد از 24 ساعت اول ادامه داشته باشد ، انجام کمپرس گرم با حوله گرم و مرطوب در مقاطع زمانی کوتاه انجام شود تا باعث سوختگی محل تزریق نشود .

•پس از تزریق واکسن ب . ث . ژ ( BCG ) در بازوی چپ ، تا 24 ساعت از شستشو و استحمام محل تزریق اجتناب شود . به جز این موارد اقدام دیگری لازم نیست .

•یک تا سه هفته پس از تزریق واکسن ب . ث . ژ یک جوش نوک تیز کوچک قرمز رنگ در محل واکسن ظاهر می شود ، این جوش اغلب نرم و فاسد می شود ولی در اکثر افراد منجر به ایجاد یک زخم کوچک می گردد که التیام آن ممکن است تا سه ماه طول بکشد و معمولا جای آن می ماند

•پس از واکسیناسیون از پوشاندن لباس تنگ به کودک که باعث وارد آمدن فشار به محل تزریق می شود ، خودداری کنید .

•در دو روز اول واکسیناسیون ، تغذیه با شیر مادر و بالا قرار دادن موضع واکسینه شده مانند بازو ، با قرار دادن آن روی یک بالش کوچک کمک کننده است .

توجه : قطره خوراکی فلج اطفال حاوی ویروس زنده ضعیف شده است . پس از خوردن قطره توسط نوزاد ، در صورت ماندن نوزاد در بخش جهت انجام کار های ترخیص ، برای پیشگیری از انتقال ویروس به نوزادان دیگر ، پوشک آلوده باید در پلاستیک جداگانه جمع آوری و در سطل دارای پلاستیک زرد رنگ دفع شود . سپس دست ها با آب و صابون شسته شود

« نکاتی درمورد شنوایی سنجی »

چرا سنجش شنوایی در نوزادان مهم است؟ بر اساس آمار منتشر شده توسط وزارت بهداشت در هر 1000 تولد زنده، 1 تا 3 نوزاد با نقص شنوایی وجود دارد که باید این موارد به موقع شناسایی و درمان شوند.

آزمایش غربالگری شنوایی در نوزادان چه موقع باید انجام شود؟ تمام نوزادان باید در روزهای 3 تا 5 بعد از تولد، به مراکز غربالگری شنوایی مراجعه نمایند.

در صورت فراموشی و یا تاخیر در در مراجعه به مراکز غربالگری طی روزهای تعیین شده؛ توصیه می شود والدین با مراجعه به این مراکز، انجام آزمایش غربالگری را پیگیری نموده و از تاخیر در انجام آزمایش، پرهیز نمایند.

تاخیر در تشخیص و درمان کم شنوایی و ناشنوایی چه مشکلاتی را برای نوزادان و کودکان به همراه دارد؟

اختلال در رشد گفتاری و زبانی - ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران -کند شدن رشد تحصیلی - انزوای اجتماعی و احساس تنهایی

کدام یک از نوزادان بیشتر در معرض خطر ابتلا به کم شنوایی یا ناشنوایی هستند؟

نوزادان نارس - نوزاد با وزن کمتر از 1500 گرم - نوزاد با سابقه تعویض خون - نوزادان مبتلا به مننژیت و یا سایر عفونت ها - نوزادان با سابقه بستری در بخش مراقبت ویژه (NICU) - وجود سابقه کم شنوایی در خویشاوندان -نوزادانی که مادر آنها در بارداری مبتلا به بیماری توکسوپلاسموزیس، سرخجه، سیفلیس، HIV و ... باشد.

آزمایشات ضروری بدو تولد: پدر و مادر عزیز ، با انجام یک آزمایش ساده و بدون درد ، در روزهای چهارم و یا پنجم تولد می توانید از عقب ماندگی ذهنی ناشی از دو بیماری کم کاری تیروئید نوزادان (هیپوتیروئیدی) و بیماری فنیل کتونوری ، در نوزادان پیشگیری کنید. در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع فرزند دلبندتان تا آخر عمر دچار عوارض جبران ناپذیر مغزی خواهد شد.

1-کم کاری تیروئید نوزادان: این بیماری در اثر کمبود ترشح هورمون غده تیروئید ایجاد می شود.

2- بیماری فنیل کتونوری: نوعی بیماری ارثی است که در اثر عدم وجود نوعی آنزیم ایجاد می شود.

از آنجا که نوزاد بیمار تا چندین ماه ظاهرا سالم است، تنها راه تشخیص به موقع آن انجام آزمایش خون از پاشنه پای نوزاد در روزهای 4 یا 5 بعد از تولد است.

نکات قابل توجه در زمان نمونه گیری: نوبت های نمونه گیری با توجه به شرایط نوزادان متفاوت است: یک نوبت: برای نوزاد با وزن و شرایط طبیعی در روز 4 یا 5 تولد دو نوبت: برای نوزاد کم وزن (کمتر از 2500 گرم) ، نوزاد با وزن بالا(بیش از 4000 گرم) ، دو یا چند قلو ، نوزاد بستری و یا با سابقه بستری در بیمارستان ، نوزادی که داروهای خاص (دوپامین ، داروهای کورتونی و ...) مصرف کرده است و نوزادی که نتیجه آزمون وی در نوبت اول مشکوک باشد.

نوبت اول: روزهای 4 یا 5 تولد

نوبت دوم: هفته دوم تولد

نوبت سوم : 42 روزگی

نوبت چهارم: 70 روزگی

چهار نوبت : برای نوزاد نارس (نوزادی که قبل از 37 هفته بارداری بدنیا آمده است)

« نکاتی درمورد غربالگری تیروئید »

زمان مراجعه: روز چهارم یا پنجم تولد

ساعت مراجعه: شنبه تا چهارشنبه: 11- 9 صبح

پنجشنبه‌ها: 10- 8 صبح

مدارک مورد نیاز: کارت تولد و کارت واکسیناسیون نوزاد - هنگام مراجعه، نوزاد، کاملاً سیر باشد.

آدرس کامل و حداقل 2 شماره تلفن صحیح (جهت اعلام نتیجه) فقط نتایج آزمایشات مشکوک یا بیمار، به صورت تلفنی به والدین اعلام می گردد. درصورت عدم تماس، نتیجه آزمایش نوزاد شما طبیعی است.

آدرس مراکز

1-مرکزسنجش شنوایی و بینایی همیار مهرآفرین: خیابان سمیه بین کوچه 2- 4 تلفن: 37747692

2-مرکز سنجش شنوایی درمانگاه حضرت ابوالفضل (ع): امام زاده ابراهیم کوی 51 - تلفن 38840183

3-مرکز سنجش شنوایی بیمارستان ولی عصر(ع): بلوارجمهوری- تلفن 32122346

4-مرکز سنجش شنوایی مسبّح : بلوار عطاران، جنب ساختمان چکاد انرژی ، تلفن:32901211

5-مرکز سنجش شنوایی آل مرتضی: انتهای عماریاسر ، بلوار شهید بیگدلی کوچه 9-تلفن:37768173

6-مرکز سنجش شنوایی درمانگاه کودک من: پردیسان، بلوار سلمان، نبش دهلویه1-تلفن:32504544

7-مرکز سنجش شنوایی بیمارستان گلپایگانی: میدان مطهری ، تقاطع رهبر و استادزاده –تلفن:36161111

8-غربالگری تیروئید مرکز بهداشتی امام رضا (ع): امامزاده ابراهیم- نبش کوچه 29- تلفن 38815842

9- غربالگری تیروئید درمانگاه 12 فروردین : خیابان امام موسی صدر، کوچه 21، تلفن36207800

10- مرکز مشاوره‌ شیردهی امیرالمؤمنین(ع): میدان رسالت- ابتدای خیابان سمیه – تلفن 37830392

11- مرکز مشاوره شیردهی ایزدی : خیابان آذر، زایشگاه ایزدی ، تلفن 37211301 داخلی 200