توصیه های تغذیه ای برای بیماران دیابتی
اگر برنامه مشخصی از نظر میزان غذا و زمان غذا خوردن نداشته باشید ، سطح قند خونتان تغییر زیادی می کند . در افراد دیابتی ، قند خون خیلی بالا و خیلی پایین هر دو منجر به مشکلات و ایجاد عوارض می شود . نگهداری قند خون در محدوده طبیعی می تواند از ایجاد عوارض دیابت پیشگیری نماید .
برای آنکه سطح قند خونتان در حد طبیعی نگه دارید نکات زیر را رعایت کنید :
- در روز سه وعده اصلی غذا ( صبحانه - ناهار - شام ) و سه میان وعده ( مابین صبح و ظهر - عصر - قبل از خواب ) داشته باشید.
- غذای اصلی و میان وعده ها را در یک ساعت مشخص مصرف نمایید ، نه زمانی که احساس افت قند می کنید.
- هرگز وعده اصلی و میان وعده ها را در برنامه غذایی حذف نکنید .
- مصرف داروهای مخصوص قند و یا تزریق انسولین نیاز به مصرف میان
- وعده را به خصوص در وعده های عصر و آخر شب بیشتر می کند .
-هر روز در یک ساعت مشخص ورزش ( ترجیحا نیم ساعت پیاده روی ) کنید .
گروههای غذایی :
در انتخاب یک گروه یا یک ماده غذایی ، تنها به میزان انرژی( کالری ) آن دقت نکنید . وجود برخی مواد در مواد غذایی اهمیت زیادی از نظر سلامتی دارد به طور مثال میوه ها، سبزیجات و بسیاری از مواد نشاسته ای حاوی فیبر هستند. فیبرهای غیر محلول ( سبزیجات و حبوبات ) به سلامت دستگاه گوارش کمک می کنند و فیبرهای محلول ( میوه ها و غلات ) اثر مفیدی بر کنترل دیابت و چربی خون دارند. آنتی اکسیدانها نیز در پیشگیری از عوارض دیابت موثرند . این موارد در سبزیجات برگ سبز، مرکبات ، دانه های روغنی ( بادام و فندق ) و ماهی موجودند .
مواد نشاسته ای :
این مواد شامل نان و غلات ، برنج ، سیب زمینی ، ماکارونی ، حبوبات ، بیسکویت و ذرت است .
از آنجائیکه این مواد قسمت اعظم رژیم غذایی را تشکیل میدهد باید سعی کنید بهترین نوع آن را مصرف نمایید. بدین صورت که نان و غلات سبوس دار ( سنگگ ، بربری ) مصرف شوند . استفاده از سیب زمینی و ماکارونی محدود شود حبوبات نیز اگر به صورت خشک مصرف می شوند ، شب تا صبح در آب خیسانده شده و آب آن دور ریخته شود. مصرف لوبیا و عدس به دلیل فیبر فراوان توصیه میشود .
میوه ها : این مواد نیز باید به مقدار کافی ( متوسط؛ چهار عدد ) در رژیم غذایی موجود باشند. میوه ها دارای مواد معدنی ، ویتامین ،فیبر ، انرژی و مواد آنتی اکسیدان هستند. بهترین نوع مصرف میوه ها به صورت خام و تازه می باشند .
از مصرف میوه های خیلی شیرین مانند ( خرما - موز - هندوانه ) و آب میوه ها پرهیز نمایید.
سبزیجات :
سبزیها حاوی ویتامین ، مواد معدنی و فیبر هستند، اما انرژی کمی دارند.سبزیجات نیز همانند میوه ها ، آنتی اکسیدان دارند. گوجه فرنگی ، انواع کلم ها و سبزیهای مختلف در گروه سبزیجات جای دارند. سبزی ها را با مقدار خیلی کم آب بپزید و حتی الامکان از سرخ کردن آنها بپرهیزید. برای سالادها از سس کم چرب یا بدون چربی و یا روغن زیتون به همراه سرکه استفاده نمایید.
شیر و ماست :
مصرف شیر و ماست جهت تامین کلسیم و سایر مواد معدنی مورد نیازبدن ، همچنین برای کنترل قند خون ضروری است . از نوع کم چرب شیر و ماست استفاده کنید.
گوشت وفراورده های پروتئینی :
این گروه که جهت تامین پروتئین مورد نیاز شما استفاده می شوند ، شامل گوشت قرمز ( گاو ، گوسفند، شتر و ...) و سفید ( ماکیان ، ماهی ) ، دانه های روغنی ( بادام زمینی ، فندق ) ، پنیر، سویا و تخم مرغ می باشد. بهترین نوع مصرف ، استفاده از تخم مرغ آب پز ، پنیر کم چرب و گوشت بدون چربی است . پوست مرغ یا ماکیان را قبل از پخت جدا کنید. توصیه شده است به دلیل خواص مفید سویا، جایگاه ویژه ای برای آ ن در رژیم غذایی قائل شوید.
شیرینی جات :
حاوی بستنی ، کیک ، شیرینی و شکلات می باشد، که به علت دارا بودن شکر در آنها باعث افزایش سریع قند خون شما می شود . در مصرف آنها احتیاط نمایید و از بیسکویتهای سبوس دار استفاده نمایید.
البته در حال حاضر به جز شکر ، شیرین کنندهای فاقد کالری ( ساخارین ، آسپارتام و..) یا کم کالری ( سوربیتول ، مانیتول و..) نیز موجود هستند که در محصولات بدون شکر به کار می روند ، اما دقت داشته باشیدکه به بقیه محتویات غذایی این محصولات که معمولا حاوی چربی ، کربوهیدارت و پروتئین و کالری می باشند نیز توجه کنید .
چربی ها و روغن ها :
شامل سس سالاد، کره ، روغن و مارگارین می باشد. علاوه بر این ، شیرینی ها اغلب چربی بالایی دارند. مصرف این مواد نیز باید محدود شود. بهترین نوع مصرف استفاده از روغن نباتی ،روغن مایع است. از میان روغنهای مایع ، روغن زیتون ، کنجد و کانولا نسبت به روغن آفتابگردان ارجح است . دقت کنید که روغن مایع باید به جای روغن جامد مصرف شود نه آنکه به آن اضافه گردد. مصرف مارگارین به دلیل چربی ترانس بالا توصیه نمی شود .
تغذیه در هایپرلیپیدمی
تهیه و تنظیم : مهشید شکوری
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی مجتمع
