روش اجرایی  نحوه درخواست و تزریق خون و فراورده ها

دامنه :    
   
بخش های درمانی مجتمع خیرین سلامت

هدف :
   
    پیشگیری از عوارض حاد تزریق خون- اجرای صحیح ترانسفوزیون خون
    به حداقل رساندن اشتباهات در هنگام درخواست، آماده سازی و  تزریق خون
    انجام صحیح کلیه مراحل درخواست ، آماده سازی وترانسفوزیون فراورده خونی به بیماران

تعاریف :
  
فراورده های خونی:

هر نوع فراورده ای که از خون مشتق می گردد؛ این موارد شامل گلبول قرمز فشرده پلاسمای تازه منجمد، پلاکت،کرایو و غیره می باشد.

مسئولیت و اختیارات :
   
مسئول فنی آزمایشگاه ، مسئول بانک خون ، مدیر پرستاری، مسئول ایمنی بیمار، مسئولین بخش های درمانی و سوپروایزر آموزشی

شیوه انجام کار (چه فعالیتی، چه زمانی در چه محلی و توسط چه کسی انجام می شود):
   
    پزشک درخواست خود را مبنی بر تزریق یا رزرو خون و فرآورده با درج تاریخ و ساعت درخواست در پرونده بیمار ثبت و مهر و امضاء می‌نماید. در صورت عدم حضور پزشک معالج، پرستار مسئول بیمار جهت ثبت درخواست با مقیم یا آنکال سرویس مربوطه تماس گرفته و ضمن ارایه شرایط بیمار از ایشان تقاضا می نماید که درخواست را در پرونده ثبت و فرم درخواست را مهر و امضاء نماید. (پزشکی که فرم درخواست را امضاء نموده است مسئول ترانسفوزیون خواهد بود).
    در صورت عدم حضور پزشک آنکال،مراتب را به سوپریزار وقت اطلاع داده وایشان عدم حضور را به معاون درمان مرکز گزارش می نماید و نتیجه حضور پزشک آنکال را از معاون درمان پی گیری می کنند.
    پرستار مسئول بیمار و پرستار شاهد، دستور پزشک را مبنی بر تزریق یا رزرو خون و فرآورده از لحاظ تعداد واحد، نوع، مدت زمان تزریق و... کنترل و سپس با درج تاریخ و ساعت مهر و امضاء می نمایند.

در صورت نیاز به رزرو

    جهت انجام رزور، پرستار درخواست رزرو خون را در دو برگ تنظیم و تیک الف (رزرو خون ) را درج می‌کند .
    برگه رضایت آگاهانه مبنی بر ترانسفوزیون خون طبق دستورالعمل اخذ رضایت آگاهانه توسط پزشک و پرستار مسئول بیمار تکمیل و در پرونده بیمار ضمیمه می گردد.
    در صورت مشخص بودن گروه خونی، نوع گروه خون و شماره آزمایش مربوطه در HIS را در برگه درخواست وارد می نماید.
    در صورت مشخص نبودن گروه خونی، درخواست تعیین گروه خون را در سیستم HIS وارد می نماید.
    پرستار مسئول  از بیمار نمونه CBC می گیرد.
    پرستار مسئول بیمار در سیستم HIS بعد از انتخاب نام بیمار پنجره گزارشات را باز کرده و گزینه گزارشات بیشتر را کلیک و از قسمت لیبل در خواست لیبل بانک خون را تیک (P) می زند، سپس در قسمت شماره درخواست داخلی، کلمه رزرو را تایپ و کلید تیک را می‌زند. در مرحله بعد نام نمونه گیر را تایپ و کلید تیک را زده و لیبل چاپ شده را روی ظرف نمونه CBC نصب می نماید.
    پرینت لیبل می بایست شامل نام و نام خانوادگی بیمار، نام پدر، نام نمونه گیر، نام بخش، جنس، تاریخ تولد، تاریخ و ساعت اخذ نمونه باشد.
    پرستار مسئول بیمار در سیستم HIS بعد از انتخاب نام بیمار درخواست فراورده، تعداد و تست مربوطه را وارد می نماید.
    سپس ظرف نمونه  CBCرا به همراه برگه درخواست دو برگی تکمیل شده به آزمایشگاه ارسال می نماید.
    آزمایشگاه برگ زرد را نزد خود نگه داشته و برگ اول را جهت آرشیو در پرونده بیمار به بخش عودت می نماید.
    نمونهCBC  ارسالی و رزرو خون تا 48 ساعت در آزمایشگاه نگهداری می شود (در صورت عدم استفاده از فراورده رزرو شده  48 ساعت بعد به طور خودکار درخواست لغو می‌گردد).
    در صورتی که درخواست آماده سازی در همان شیفت کاری و توسط پزشکی که درخواست رزرو نموده است انجام شود، نیازی به ارسال نمونه CBC مجدد جهت آماده سازی تزریق نمی باشد و پرستار مسئول صرفا در برگ رزرو موجود در پرونده تیک رزرو را به تیک تزریق تبدیل و با درج تعداد واحد مورد نیاز و مهر و امضا به آزمایشگاه ارسال می نماید.
    پرستار مسئول در سیستم HIS تعداد واحد مورد نیاز و تست مورد نیاز و نوع فراورده را اصلاح می نماید.
    در صورتی که درخواست آماده سازی در شیفت کاری بعدی و یا توسط پزشکی غیر از پزشکی که درخواست رزرو نموده است انجام شود، برگه درخواست تزریق در دو برگ با مهر و امضای پزشک درخواست کننده تزریق به همراه نمونه CBC جدید به آزمایشگاه ارسال می گردد.
    مسئول بانک خون بوسیله نمونه  CBCبیمار ، کراس مچ را انجام داده و حداکثر ظرف مدت 60 دقیقه خون را جهت تزریق آماده می نماید (در صورت نیاز به خون یا فراورده در کمتر از 30 دقیقه فرایند درخواست خون اورژانس اجرا گردد).
    پرستار مسئول بیمار طی تماس با بانک خون و اطمینان از آماده سازی، کاربرد بخش را جهت حمل فراورده به آزمایشگاه می‌فرستد.
    کاربرد بخش همراه با کلد باکس به بانک خون مرکز مراجعه می نماید و ضمن رعایت اصول صحیح حمل فراورده، آن  را دریافت و به بخش منتقل می نماید.

در صورت نیاز به تزریق

    در صورت نیاز به تزریق خون یا فراورده ، پرستار مسئول بیمار درخواست را در دو برگ تنظیم و تیک ب (آماده سازی خون جهت تزریق )را درج می‌‌نماید.
    برگه رضایت آگاهانه مبنی بر ترانسفوزیون خون طبق دستورالعمل اخذ رضایت آگاهانه توسط پزشک و پرستار مسئول بیمار تکمیل و در پرونده بیمار ضمیمه می گردد.
    در صورت مشخص بودن گروه خونی، نوع گروه خون و شماره آزمایش مربوطه در HIS را در برگه درخواست وارد نمایید.
    پرستار مسئول بیمار در صورت عدم مشخص بودن گروه خونی، درخواست تعیین گروه خون را در سیستم HIS وارد می نماید.
    پرستار مسئول بیمار تعداد واحد مورد نیاز کراس مچ و نوع فراورده را در سیستم  HISثبت می نماید.
    پرستار جهت دریافت لیبل درخواست خون، در سیستم HIS بعد از انتخاب نام بیمار، پنجره گزارشات را باز کرده و گزینه گزارشات بیشتر را کلیک و از قسمت لیبل در خواست لیبل بانک خون را تیک P می‌زند سپس در قسمت شماره درخواست داخلی، شماره کراس مچ درخواست شده را تایپ و کلید تیک را می زند. در مرحله بعد نام نمونه گیر را تایپ و کلید تیک را زده و لیبل چاپ شده را روی ظرف نمونه CBC نصب می نماید.
    پرستار مسئول، نمونه CBC را از بیمار اخذ کرده با درج لیبل و به همراه برگ درخواست دو برگی به آزمایشگاه ارسال می نماید.
    پرینت لیبل می بایست شامل نام و نام خانوادگی بیمار، نام پدر، نام نمونه گیر، نام بخش، جنس، تاریخ تولد، تاریخ و ساعت اخذ نمونه باشد.
    مسئول بانک خون بوسیله نمونه CBC بیمار، کراس مچ را انجام داده و حداکثر ظرف مدت 60 دقیقه خون را جهت تزریق آماده می‌نماید. (در صورت نیاز به خون و فراورده در کمتر از 30 دقیقه فرایند در خواست خون اورژانس اجرا گردد)
    پرستار مسئول بیمار طی تماس با بانک خون و اطمینان از آماده سازی، کاربرد بخش را جهت حمل فراورده به آزمایشگاه می‌فرستد.
    کاربرد بخش همراه با کلد باکس به بانک خون مرکز مراجعه می نماید و ضمن رعایت اصول صحیح حمل فراورده، آن  را دریافت و به بخش منتقل می نماید.
    در هر نوبت تزریق، بانک خون فقط اجازه تحویل یک واحد خون کامل یا گلبول قرمز را دارد (و این موضوع شامل سایر فراورده‌ها نمی باشد).
    در صورت نیاز اورژانسی به انتقال چند واحد خون کامل به صورت همزمان به بخش، سوپروایزر وقت این موضوع را به بانک خون ابلاغ می نماید.
    پزشک درخواست کننده در حضور پرستار شاهد، پس از شناسایی مجدد بیمار طبق دستورالعمل شناسایی بیمار، پروسیجر مربوطه و هرگونه علایم هشدار را به بیمار یا همراه وی توضیح داده و آموزشهای لازم درمورد علایم واکنش را اریه می دهد.
    معاون درمان مرکز، پزشک ارشد هموویژلانس می باشد و در صورت عدم حضور ایشان، پزشک آنکال داخلی، پزشک ناظر هموویژلانس می باشد.
    پرستار مسئول بیمار شماره کیسه خون با شماره نوشته شده در روی برگه، تاریخ انقضا خون یا فراورده، تغییر رنگ، نشتی، وجود هوا و... کنترل می کند.
    پرستار مسئول در صورت مشاهده هرگونه مغایرت و نقص به مسئول بانک خون اطلاع و جهت رفع اشکال،کیسه و برگه تزریق را به بانک خون عودت می نماید.
    دو پرستار تزریق کننده و شاهد طبق دستورالعمل شناسایی بیمار بر بالین بیمار حاضر شده و بعد از شناسایی، نام ونام خانوادگی و مهر و امضای خود را  پس از کنترل مجدد کیسه خون و تطبیق مشخصات بیمار با فراورده برروی برگه های صورتی و سفید نظارت درج می نمایند.
    پرستار مسئول بیمار کیسه خون و فراورده را همراه با برگه های نظارت و وسایل مورد نیاز جهت تزریق را آماده و بر بالین بیمار منتقل می‌نماید.
    پرستار مسئول بیمار علائم حیاتی را قبل از تزریق در برگه های نظارت و پرونده ثبت و چارت می کند.
    پرستار مسئول پس از هواگیری ست، تزریق را  شروع می کند.
    پرستار مسئول بیمار تا 15 دقیقه اول بر بالین بیمار حاضر می ماند و ضمن ثبت علایم حیاتی، سرعت تزریق را تنظیم می نماید.
    پرستار مسئول بیمار حین تزریق در ساعات تعیین شده علایم حیاتی را در برگه نظارت و پرونده بیمار ثبت و چارت می نماید.
    ترانسفوزیون خون حداکثر طی 4 ساعت بعد از شروع باید کامل شود.
    در صورت حساسیت به فراورده، طبق روش اجرایی مدیریت عوارض ترانسفوزیون  اقدام گردد.
    پرستار مسئول بیمار، برچسب کنترل خون را از روی کیسه جدا و در پشت برگه سفید تزریق الصاق می نماید.
    پرستار مسئول بیمار، خون یا فراورده را پس از اتمام تزریق جدا و به عنوان زباله عفونی امحا می کند.
    پرستار مسئول فرم نظارت بر تزریق خون یا فراورده را تا 4 ساعت بعد از پایان تزریق تکمیل می نماید.
    پرستار مسئول پس از اتمام خون و تکمیل فرم ها، برگه صورتی رنگ را به آزمایشگاه ارسال و فرم های سفید را در پرونده بیمار ضمیمه می کند.
    پرستار مسئول گزارش تزریق را با درج جزییات شرایط بیمار قبل، حین و بعد از تزریق، نحوه تزریق و آموزشهای ارایه شده در برگه گزارش پرستاری را ثبت و پرستار شاهد با ثبت مهر و امضا آن را تایید می کند.

درخواست خون اورژانس

    در صورت نیاز به خون و فراورده در کمتر از 30 دقیقه، برگ درخواست خون و فراورده به طور اورژانس (فرم آبی رنگ) را تکمیل و به همراه نمونه  CBCبه بانک خون ارسال می گردد.
    مراحل ثبت در سیستم HIS، نحوه نمونه گیری ، درج لیبل و تکمیل فرم درخواست طبق روال معمول درخواست فراورده می‌باشد.
    در صورت نیاز به خون و فراورده در کمتر از 30 دقیقه در قسمت زمان نیاز به تزریق خون توسط پزشک، زمان مورد نیاز با تیک مشخص و مهر و امضاء گردد. (بلافاصله پس از درخواست، بدون انجام کراس مچ و یا30 دقیقه بعد از درخواست انجام ABO-RH  و کراس مچ)

نکته 1 : برگه درخواست می بایست به طور دقیق تکمیل و مهر و امضای پزشک درخواست کننده یا جانشین وی، مهر بخش و نام نمونه گیر در آن درج شده باشد .

نکته 2 : در صورتی که به هر دلیل فراورده تزریق نشده است سریعاً با رعایت شرایط نگه داری و حمل، به بانک خون عودت گردد.