روش اجرایی درخواست و تزریق خون برای نوزادان و شیرخواران با سن کمتر از 4 ماه

دامنه :       
بخش ها ی درمانی
هدف :   
•    پیشگیری از عوارض حاد تزریق خون- اجرای صحیح ترانسفوزیون خون
•    به حداقل رساندن اشتباهات در هنگام درخواست ، آماده سازی و  تزریق خون
•    انجام صحیح کلیه مراحل درخواست ، آماده سازی  ترانسفوزیون فراورده خونی به بیماران
تعاریف :   
فراورده های خونی:
هر نوع فراورده ای که از خون مشتق می گردد این موارد شامل گلبول قرمز فشرده پلاسمای تازه منجمد، پلاکت،کرایو و غیره می باشد.
مسئولیت و اختیارات :    
مسئول فنی آزمایشگاه ،مسئول بانک خون ، مدیر پرستاری-مسئول ایمنی بیمار -مسئولین بخش های درمانی-سوپروایزر اموزشی
شیوه انجام کار : (چه فعالیتی، چه زمانی در چه محلی و توسط چه کسی انجام می شود.)   
1.    پزشک درخواست خود را مبنی بر تزریق یا رزرو خون و فرآورده با درج تاریخ و ساعت درخواست در پرونده بیمار ثبت و مهر و امضا می نماید .در صورت عدم حضور پزشک معالج ،شخصا جهت ثبت درخواست با مقیم یاجانشین خود تماس گرفته و ضمن ارایه شرایط بیمار از ایشان تقاضا می نماید که درخواست را در پرونده ثبت و فرم درخواست را مهر و امضا نماید .(پزشکی که فرم درخواست را امضا نموده مسئول ترانسفوزیون خواهد بود.)
2.    در صورت عدم امکان اجرای  بند فوق ، مشاوره داخلی جهت بررسی شرایط بیمار و نیاز به تزریق خون و فراورده درخواست و پی گیری میگردد.
3.    پرستار مسئول بیمار و پرستار شاهد، دستور پزشک را مبنی بر تزریق یا رزرو خون و فرآورده  از لحاظ تعداد واحد ، مدت زمان تزریق و...کنترل و سپس با درج تاریخ و ساعت کنترل ، مهر و امضا می نمایند .
در صورت نیاز به رزرو
1.    جهت انجام رزور ، پرستار درخواست را در دو برگ تنظیم و تیک الف (رزرو خون )را درج میکند .
2.    برگه رضایت آگاهانه مبنی بر ترانفوزیون خون طبق دستورالعمل اخذ رضایت آگاهانه توسط پزشک و پرستار مسئول بیمار تکمیل و در پرونده بیمار درج می گردد.
3.    در صورت مشخص بودن گروه خون ، نوع گروه خون و شماره آزمایش مربوطه را در برگه درخواست وارد نمایید.
4.    درصورت مشخص نبودن گروه خونی ، درخواست تعیین گروه خون را در سیستم HISوارد می نماید.
5.    پرستار مسئول  نمونه CBC از بیمار اخذ می نماید.
6.    پرستار در سیستم HIS بعد از انتخاب نام بیمار پنجره گزارشات را باز کرده و گزینه گزارشات بیشتر را کلیک و از قسمت لیبل در خواست لیبل بانک خون را تیک میزند  سپس در قسمت شماره درخواست داخلی ، کلمه رزرو راتایپ و کلید تیک را میزند در مرحله بعد  نام نمونه گیر را تایپ و کلید تیک را زده و لیبل چاپ شده را روی ظرف نمونهCBCنصب می نماید .
7.    پرینت لیبل میبایست شامل نام و نام خانوادگی بیمار، نام پدر ، نام نمونه گیر ، نام بخش ، جنس ، تاریخ تولد ، تاریخ و ساعت اخذ نمونه باشد.
8.    پرستار در سیستم HIS بعد از انتخاب نام بیمار درخواست فراورده با درج تعداد و تست مربوطه را وارد می نماید .
9.     سپس ظرف نمونه  CBC را به همراه برگه درخواست دو برگی تکمیل شده به آزمایشگاه ارسال می نماید .
10.    آزمایشگاه برگ زرد را نزد خود نگه داشته و برگ اول را جهت ارشیو در پرونده بیمار به بخش عودت می نماید.
11.    نمونه CBC ارسالی و رزرو خون تا 48 ساعت در آزمایشگاه نگه داری می شود.(در صورت عدم استفاده از فراورده رزرو شده  48ساعت بعد به طور خودکار درخواست لغو میگردد.)
12.      در صورتی که درخواست آماده سازی در همان شیفت کاری و توسط پزشکی که درخواست رزرو نموده است انجام شود ، نیازی به ارسال نمونه CBCمجدد جهت آماده سازی تزریق نمی باشد و پرستار مسئول صرفا در برگ رزرو موجود در پرونده تیک رزرو را به تیک تزریق تبدیل و با درج تعداد واحد مورد نیاز و مهر و امضا به آزمایشگاه ارسال می نماید .
13.    پرستار مسئول در سیستم HIS تعداد واحد مورد نیاز وتست مورد نیاز و نوع فراورده را اصلاح می نماید .
14.      در صورتی که درخواست آماده سازی در شیفت کاری بعدی و توسط پزشکی غیر از پزشکی که درخواست رزرو نموده است انجام شود برگه درخواست تزریق در دو برگ با مهر و امضای پزشک درخواست کننده تزریق به همراه نمونه CBCجدید به آزمایشگاه ارسال می گردد.
15.    مسئول بانک خون بوسیله نمونه CBCبیمار ، کراس مچ را انجام داده و حداکثر 60 دقیقه خون را جهت تزریق آماده می نماید .(در صورت نیاز به خون یا فراورده در کمتر از 30 دقیقه فرایند درخواست خون اورژانس اجرا گردد.)
16.    پرستارمسئول بیمار طی تماس با بانک خون و اطمینان از آماده سازی کاربرد بخش را جهت حمل فراورده به آزمایشگاه می فرستد.
17.    کاربرد بخش بوسیله کلد باکس جهت حمل به بانک خون مرکز مراجعه می نماید و ضمن رعایت اصول حمل فراورده ، آن  را دریافت و به بخش منتقل می نماید .
در صورت نیاز به تزریق
1.    در صورت نیاز به تزریق خون یا فراورده جهت بیمار ، پرستار درخواست را در دو برگ تنظیم و تیک ب (آماده سازی خون جهت تزریق )را درج میکند .
2.      برگه رضایت آگاهانه مبنی بر ترانفوزیون خون طبق دستورالعمل اخذ رضایت آگاهانه توسط پزشک و پرستار مسئول بیمار تکمیل و در پرونده بیمار درج می گردد.
3.    در صورت مشخص بودن گروه خون ، نوع گروه خون و شماره آزمایش مربوطه را در برگه درخواست وارد نمایید.
4.    پرستار مسئول درصورت عدم مشخص بودن گروه خونی درخواست تعیین گروه خون را در سیستم HISوارد می نماید.
5.    پرستار مسئول در سیستم HISبه تعداد واحد مورد نیاز کراس مچ و نوع فراورده را ثبت می نماید .
6.    پرستار جهت دریافت لیبل درخواست خون ، در سیستم HIS بعد از انتخاب نام بیمار پنجره گزارشات را باز کرده و گزینه گزارشات بیشتر را کلیک و از قسمت لیبل در خواست لیبل بانک خون را تیک میزند  سپس در قسمت شماره درخواست داخلی شماره کراس مچ در خواست شده راتایپ و کلید تیک را میزند در مرحله بعد نام نمونه گیر را تایپ و کلید تیک را زده و لیبل چاپ شده را روی ظرف نمونهCBCنصب می نماید .
7.    پرستار مسئول ، نمونه CBC را از بیمار اخذ کرده با درج لیبل و به همراه برگ درخواست دو برگی به آزمایشگاه ارسال می نماید .
8.    پرینت لیبل میبایست شامل نام و نام خانوادگی بیمار، نام پدر ، نام نمونه گیر ، نام بخش ، جنس ، تاریخ تولد ، تاریخ و ساعت اخذ نمونه باشد.
9.    مسئول بانک خون بوسیله نمونه CBCبیمار کراس مچ را انجام داده و حداکثر 60 دقیقه خون را جهت تزریق آماده می نماید .( در صورت نیاز به خون و فراورده در کمتر از دقیقه 30 فرایند در خواست خون اورژانس اجرا گردد.)
10.    پرستارمسئول بیمار طی تماس با بانک خون و اطمینان از آماده سازی کاربرد بخش را جهت حمل فراورده به آزمایشگاه می فرستد .
11.    کاربرد بخش بوسیله کلد باکس جهت حمل به بانک خون مرکز مراجعه می نماید و طبق شرایط، خون را دریافت و به بخش منتقل می نماید .
12.    در هرنوبت تزریق ، بانک خون اجازه تحویل فقط یه واحد خون کامل یا گلبول قرمز را دارد (و این موضوع شامل سایر فراورده ها نمی باشد )
13.    در صورت نیاز به انتقال چند واحد خون کامل به صورت همزمان به بخش ، سوپروایزر وقت این موضوع را به بانک خون ابلاغ می نماید.
14.    پزشک درخواست کننده در حضور پرستار شاهد ، پس از شناسایی مجدد بیمار طبق استانداردها، پروسیجر مربوطه و هرگونه علایم هشدار را به همراه وی توضیح و آموزشهای لازم درمورد علایم واکنش را اریه می دهد .
15.    معاون درمان مرکز ، پزشک ارشد همووزیلانس می باشد و در صورت عدم حضور ایشان پزشک آنکال داخلی پزشک ناظر هموویزلانس می باشد.
16.    پرستارمسئول بیمار شماره کیسه خون با شماره نوشته شده در روی برگه و تاریخ انقضا خون یا فراورده ، از لحاظ تغییررنگ ، نشتی ، وجود هوا و... کنترل می کند.
17.    پرستار مسئول در صورت مشاهده هرگونه مغایرت و نقص به مسئول بانک خون اطلاع و جهت رفع اشکال ،کیسه و برگه تزریق را به بانک خون عودت می نماید.
18.    دو پرستارتزریق کننده وشاهد طبق دستورالعمل شناسایی بیمار بربالین بیمار حاضر شده و بعد از شناسایی،  نام ونام خانوادگی و مهر وامضای خود را  پس از کنترل مجدد کیسه خون و تطبیق مشخصات بیماربا فراورده برروی برگه های صورتی وسفید نظارت درج می نمایند.
19.    پرستارمسئول بیمار کیسه خون وفراورده را همراه با برگه ها ی نظارت و وسایل مورد نیاز جهت تزریق بربالین بیمار منتقل می نماید.
20.    پرستارمسئول بیمار علائم حیاتی قبل از تزریق را دربرگه های نظارت و در پرونده ثبت و چارت می کند .
21.    پرستار مسئول پس از هواگیری ست ، تزریق را  شروع می کند .
22.    پرستارمسئول بیمار تا 15 دقیقه اول بربالین بیمار حاضر می ماند وضمن ثبت علایم حیاتی ، سرعت تزریق را تنظیم می نماید.
23.    پرستارمسئول بیمار حین تزریق در ساعات تعیین شده علایم حیاتی را دربرگه نظارت وپرونده بیمار ثبت و چارت می نماید.
24.    ترانسفوزیون خون بعد از 4 ساعت بعد از شروع باید کامل شود.
25.    در صورت حساسیت به فراورده ، طبق روش اجرایی مدیریت عوارض ترانسفوزیون  اقدام می گردد.
26.    پرستارمسئول بیمار ، برچسب کنترل خون را از روی کیسه جدا و در پشت برگه سفید تزریق الصاق می نماید .
27.    پرستارمسئول بیمار ، خون وفراورده را پس ازاتمام تزریق جدا و به عنوان زباله عفونی امحا می کند.
28.    پرستارمسئول فرم نظارت بر تزریق خون وفراورده را تا 4ساعت بعد ازپایان تزریق تکمیل می نماید.
29.    پرستارمسئول پس ازاتمام خون وتکمیل فرم ها ، برگه صورتی رنگ را به آزمایشگاه ارسال و فرم های سفید را درپرونده بیمار ضمیمه می کند.
30.      پرستارمسئول گزارش تزریق را با درج جزییات شرایط بیمار قبل ، حین و بعد از تزریق ، نحوه تزریق و آموزشهای ارایه شده در برگه گزارش پرستاری ثبت و پرستار شاهد با ثبت مهر و امضا آن را تایید می کند.
درخواست خون اورژانس
1.    در صورت نیاز به خون و فراورده در کمتر از 30دقیقه برگ درخواست خون و فراورده به طور اورژانس( آبی رنگ )تکمیل و به همراه نمونه CBCبه بانک خون ارسال می گردد.
2.    مراحل ثبت در سیستم HIS ، نحوه نمونه گیری ، درج لیبل و تکمیل فرم درخواست طبق روال معمول درخواست فراورده می باشد .

نکته :جهت نوزاردان :
1.    با سن حاملگی زیر 32 هفته
2.    وزن کمتر از 1500گرم
3.    نوزادان دارای نقص ایمنی
4.    نوزادان مادر CMVمنفی
5.    نوزادانی که ترانسفوزیون داخل رحمی دریافت کرده اند
ترجیحا خون اشعه دیده و کم لوکوسیتوز درخواست نمایید.
درصورت عدم تهیه خون با شرایط فوق از فلتر لوکوسیتی جهت ترانسفوزیون استفاده نمایید.
      جهت تعویض خون
جهت تعویض خون حتما خون کامل  و تازه ( زیر یک هفته  و ترجیحا زیر 4 روز) یا مخلوط پکسل و پلاسما که توسط سازمان آماده شده استفاده شود و این نکته حتما  در برگه درخواست قید شود .
درموارد زیر نمونه CBCاز مادر و نوزاد همزمان ارسال و کراس مچ گردد:
1.    جهت تزریق در بدو تولد یا 24 ساعت اول تولد
2.    تزریق بار اول
3.    شک به ناسازگاری
4.    جهت تعویض خون

نکته : برگه درخواست می باست به طور دقیق تکمیل و مهر و امضای پزشک درخواست کننده یا جانشین وی، مهر بخش و نام نمونه گیر در آن درج شده باشد .
منابع :
•    دستور العمل های ابلاغی همو ویژلانس
تسهیلات و امکانات :
ست تزریق خون ، پایه نگهدارنده ست ، دستکش ، گان ، شیلد صورت 
مستندات :
•    فرم های نظارت برتزریق خون وفراورده ، فرم درخواست خون وفراورده
•    پوستر اقدامات مورد نیاز قبل از تزریق خون توسط پرستاران ( تهیه شده در دفتر هموویژولانس سازمان انتقال خون ) 

خط مشی درخواست خون و فراورده های خونی در بزرگسالان

فرایند درخواست خون برای نوزادان در مجتمع خیرین سلامت استان قم اداره بهبود کیفیت مجتمع خیرین سلامت استان قم

روش های خانگی و طبیعی کاهش گلوبولین خون