آمادگی های قبل از جراحی موجب دستیابی بهتر به اهداف جراحی می گردد. همچنین مراقبت و پایش های مستمر بیمار بعد از عمل، به کاهش عوارض جراحی و پیشگیری از موقعیت های بحرانی بعد از جراحی کمک می کند.

تعاریف :

نخوردن چیزی از راه دهان : NPO (Non per oral )

I/O (intake and output ) : جذب و دفع

PO (per oral): از راه دهان

فرد پاسخگو :

مدیریت پرستاری ، سوپروایزربالینی ، سرپرستار ، پرستار و ماما

شیوه انجام کار بصورت گام به گام همراه با مسئول اجرا ،منابع،زمان و مکان اجرا

الف) مراقبت ها و آمادگی های بیمار قبل از اعمال جراحی:

الف-1)مراقبت قبل از عمل جراحی عمومی در بخشهای بستری:

1. پرستار دستور پزشک معالج را در رابطه با نوع عمل جراحی و محل عمل جراحی کنترل می کند.
2. نام بیمار توسط مسئول شیفت شب در لیست الکترونیکی عمل جراحی قرار می گیرد.
3. پزشک و پرستار شناسایی بیمار را طبق " راهنمای شناسایی صحیح بیماران انجام می دهند.
4. پزشک بیمار، تمامی مراحل جراحی را به همراه مزایا و معایب و علت انجام پروسیجر به بیمار توضیح داده و طبق خط مشی اخذ رضایت آگاهانه، از بیمار رضایت نامه می‌گیرد.
5. پرستار منع مصرف غذا و مایعات را طبق دستور پزشک و ترجیحا از 8 ساعت قبل از عمل جراحی، به بیمار و یا همراه وی تأکید می کند.
6. سرم تراپی در زمان ناشتایی، طبق دستور پزشک انجام شود.
7. پرستار به بیمار آموزش می دهد تمام زیور آلات و لباس های شخصی خود را خارج سازد.
8. طبق دستور پزشک موی سر و صورت  بیمار را ابتدا با قیچی کوتاه کرده و سپس با ماشین اصلاح تراشیده و آب ولرم شستشو دهد .

تبصره: بجز موارد اورژانس و فقط بنابر صلاحدید پزشک، در سایر موارد، استفاده از تیغ جهت شیو، ممنوع می باشد.

9. پرستارنوع بیماری، نوع عمل جراحی، سمت و عضو مورد جراحی را با پرونده‏ی بیمار تطابق داده و مشخص کند.
10. پرستار راه وریدی بیمار را در سمت مخالف محل جراحی فیکس نموده و از نظر باز بودن مسیر، کنترل کند.
11. پرستار تخلیه شکم، سونداژ و استفاده از داروهای پری مد و  پروفیلاکسی را طبق دستور پزشک معالج انجام دهد.
12. پرستارتمام مشاوره های لازم قبل از عمل را کنترل نموده و نتایج مشاوره ها را به اطلاع پزشک معالج رسانده و ضمن درج در گزارش پرستاری ضمیمه پرونده کند.
13. پرستاران تمامی دستورات پزشک مشاور را قبل از عمل، با موافقت پزشک معالج اجرا و درگزارش پرستاری ثبت می نماید.
14. پرستار برگه‏ی شماره 6 ( مراقبتهای قبل از اعمال جراحی) را به صورت صحیح همراه با مهر و امضاء پرستار تحویل دهنده، تکمیل کند.
15. پرستار در فرم شماره 6 ساعت تخلیه ادرار یا در صورت داشتن سند فولی حجم ادرار تخلیه شده را یادداشت می نماید(کیسه ادراری خالی تحویل اتاق عمل می گردد.)
16. علایم حیاتی قبل از عمل به صورت دقیق ارزیابی و در فرم شماره 6 ثبت می گردد.
17. پرستار بیمار را از نظر سوابق اعمال جراحی، بیماری های زمینه ای، حساسیت های دارویی ، سوابق بیماری های خانوادگی و محدودیت های حرکتی، بررسی کرده و نکات غیر طبیعی را با رنگ قرمز ضمن درج در برگه‏ی شماره‏ی 6، بر روی فایل پرونده بیمار هم مشخص کند.
18. پرستار دستور پزشک مبنی بر رزرو خون، آماده سازی خون، تعیین و نوع گروه خونی و تطبیق با دستبند شناسایی بیمار کنترل کند.
19. پرستار آزمایشات، گرافی ها، وسایل و پروتزهای قبل از عمل را کنترل کند.
20. توجه: کلیه گرافی ها را شمارش کرده و تعداد آنها را در برگه شماره 6 ثبت کرده و تحویل مسئول شیفت اتاق عمل دهید.
21. پرستار وجود برگه‏ی رضایت نامه با امضاء و اثر انگشت بیمار و یا ولی قانونی وی را کنترل کند.(لازم است هویت شخص امضا کننده مشخص گردد)
22. انتقال بیمار بوسیله برانکارد یا ویلچیر صورت گردد.

مواردی زیر توسط پذیرش دهنده کنترل می گردد: (طبق دستورالعمل جراحی ایمن)

1. کنترل  رضایت نامه کتبی از بیمار قبل از عمل و قبل از بیهوشی ( درصورتیکه بیمار شرایط لازم برای اخذ رضایت را نداشته باشد، از ولی قانونی وی رضایت گرفته می شود )
2. وجود خط وریدی
3. تخلیه مثانه بیمار جهت جلوگیری از احتباس ادراری و ... ( در بیمارانی که با پای خود به اتاق عمل می روند، قبل از تحویل به اتاق عمل، از آنها خواسته می شود که مثانه خود را تخلیه کنند )
4. مدت زمان ناشتایی کنترل شود. (محدود سازی مصرف چربی 8 ساعت قبل از جراحی و مایعات حداقل 4 ساعت قبل از جراحی، بسته به نوع جراحی)
5. مشخص کردن ناحیه عمل بیمار با توجه به مدارک آزمایشگاهی، سونوگرافی و دستور پزشک
6. تلاش برای حفظ آرامش و کاهش اضطراب بیمار قبل از جراحی
7. شیو موهای ناحیه عمل قبل از انجام جراحی در اتاق عمل در صورت درخواست پزشک معالج و رضایت کتبی بیمار در موارد نیاز به شیو ابرو ، مژه ها، صورت...
8. کنترل عدم وجود وسایل اضافی از بیمار مانند طلا، پروتز، دندان مصنوعی و ... قبل از جراحی
9. ضمیمه شدن تمامی آزمایشات، گرافی ها و ... به پرونده بیمار قبل از جراحی و تحویل دادن آن همراه با بیمار  به اتاق عمل
10. در صورت مشاهده مغایرت میان اطلاعات پرونده و گفتار بیمار، باید جهت تعیین هویت بیمار اقدام شود.
11. استفاده از پروفیلاکسی طبق دستور پزشک، قبل از جراحی
12. کنترل آماده بودن لوازم و وسایل مورد نیاز برای عمل مانند پلاتین قبل از جراحی
13. کنترل علایم حیاتی بیمار حین پذیرش انجام شود.
14. قبل از شروع بیهوشی درنگ تیمی(تایم اوت) رعایت و اجرا گردد.
15. حین عمل جراحی کنترل مستمر علایم حیاتی (ضربان قلب، تعداد تنفس، درصد اکسیژن شریانی و درجه حرارت بیمار توسط مانیتورینگ با صدای قابل شنیدن ) انجام شود.
16. کنترل علائم حیاتی بیمار و اطمینان از آمادگی کامل بیمار برای انتقال به بخش در اتاق ریکاوری

ب)  مراقبت و پایش مستمر بیمار پس از اعمال جراحی

توسط کارشناس بیهوشی در ریکاوری

1. انطباق هویت مددجو با پرونده بیمار در زمان تحویل گرفتن بیمار از اتاق عمل
2. مانیتورینگ مداوم عایم حیاتی(ضربان قلب، تعداد تنفس، درصد اکسیژن شریانی و درجه حرارت بیمار توسط مانیتورینگ با صدای قابل شنیدن ) انجام شود.
3. پایش وثبت علایم حیاتی
4. کنترل محل جراحی از نظر خونریزی و اتصالات
5. ثبت کامل شرایط بیمار در گزارش ریکاوری
6. ثبت دستور پزشک جهت ترخیص بیمار از ریکاوری

توسط پرستار بخش

7. شناسایی بیمار طبق دستورالعمل شناسایی بیمار
8. تحویل گرفتن بیمار از ریکاوری طبق معیار آلدرت ( هوشیاری کامل و پایدار بودن علائم حیاتی ضمن کنترل علایم حیاتی )
9. انتقال بیمار توسط برانکارد مجهز به کپسول اکسیژن، ماسک و آمبوبگ و دستگاه فشارسنج
10. کنترل و ثبت  علائم حیاتی بیمار در بخش ( در ساعت اول، هر 15 دقیقه یکبار، سپس هر 30 دقیقه یکبار به مدت 2 ساعت، سپس هر 1 تا 4 ساعت و نهایتا طبق دستور پزشک )
11. کنترل هوشیاری، وضعیت تنفسی و راه های هوایی بیمار و استفاده از اکسیژن در صورت نیاز برای بیمار، طبق دستور پزشک
12. NPO ماندن بیمار بعد از جراحی و سرم تراپی برای بیمار طبق دستور پزشک
13. کنترل، ثبت و توجه به میزان و حجم I/O بطور دقیق در صورتیکه بیمار سوند فولی داشته باشد و اطلاع به پزشک در صورت نیاز
14. استفاده از مایعات سرد جهت PO  شدن در ابتدا و آغاز رژیم درخواستی پزشک در صورت تحمل بیمار
15. کنترل درن و پانسمان بیمار از نظر افزایش ترشحات پانسمان و اطمینان از فعال بودن درن
16. کمک به بیمار  برای افزایش فعالیت در اولین روز بعد از عمل
17. ارایه آموزش به بیمار و خانواده درمورد علایم خطر و مراقبت بعد از عمل و رعایت احتیاط های لازم
18. همراهی پزشک توسط پرستار در زمان ویزیت و اجرای تمام دستورات پزشک
19. ثبت تمامی اقدامات انجام شده برای بیمار در گزارش پرستاری و مهر و امضای گزارش
20. موارد خطای پزشکی در فرایند انجام شده جهت بررسی و طرح در کمیته مرگ و میر به کارشناس هماهنگ کننده ایمنی بیمار گزارش شود.

ارزیابی اولیه بیمار | مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت