آشنایی با بیماری آنفلوانزا - راه‌های انتقال و پیشگیری   Influenza

مقدمه:

آنفلوانزا یک بیماری ناشی از ویروس‌های آنفلوانزا می‌باشد که باعث آلودگی دستگاه تنفسی بسیاری از حیوانات،پرندگان و انسان می‌گردد.آنفلوانزای انسانی بیماری بشدت واگیر می‌باشد و معمولاً به‌وسیله سرفه و عطسه یک فرد بیمار منتشر می‌گردد.این بیماری با بیماری سرماخوردگی متفاوت است.

چهار گونه ویروس آنفلوانزا تاکنون شناسایی گردیده است شامل A-B-C-D

 نوع A ویروس آنفلوانزا باعث بیماری در انسان و حیوان می‌گردد و منجر به مشکلات بهداشت عمومی می گردد. داده‌های تاریخی بیانگر خطر انتقال آنفلوانزا بین حیوانات و انسان  و توانایی بالقوه ایجاد خطر باندمی (جهانگیری) با این نوع ویروس می‌باشند.

 نوع B ویروس آنفلوانزا در جامعه انسانی در گردش می‌باشد و عامل اپیدمی‌های(همه‌گیری یا طغیان ) فصلی می‌باشد. تحقیقات اخیر نشان داده است که حتی فوک های دریایی می‌توانند به این نوع ویروس آلوده شوند.

 نوع C ویروس آنفلوانزا می‌تواند هم انسان و هم خوک را آلوده نماید اما به‌طورکلی منجر به بیماری متوسط شده و بندرت نیز گزارش می‌شود.

 نوع D ویروس آنفلوانزا به‌طور اولیه گاو را آلوده می‌نماید و مشخص نشده است که می‌تواند سبب آلودگی یا بیماری در انسان گردد.

همه ویروس‌های آنفلوانزا ازنظر ژنتیکی ناپایدار می‌باشند و همین مسئله احتمال تغییر را مطرح نموده و تغییرات موتاسیون (جهش ژنتیکی) در طول زمان رخ می‌دهد.تغییرات کوچک ژنتیکی در ترکیب ویروس آنفلوانزا تحت عنوان تغییرات دریفت (تغییرات کوچک) رخ می‌دهد.از سوی دیگر ویروس نوع  A آنفلوانزا از جمله زیرگونه‌های سوش های مختلف می‌توانند جابجا شده یا بازآرایی مواد ژنتیکی و بازترکیبی را در طی روند بازآرایی و یا موتاسیون داشته باشند.این تغییرات به‌عنوان شیفت (تغییرات بزرگ) نامیده می‌شوند.

ویروس آنفلوانزای نوع A  بر اساس ترکیبات مختلف پروتئین‌های سطحی خود (هماگلوتنین و نورآمینیداز) به زیرگونه‌های مختلف طبقه‌بندی می‌شود.تاکنون 18 زیرگونه نوع هماگلوتنین و 11 زیرگونه نورآمینیداز شناسایی گردیده است.بسیاری از زیرگونه‌ها در پرندگان شناسایی‌شده و زیرگونه‌های  H17N10  و H18N11  فقط در خفاش‌ها شناسایی‌شده‌اند.بسته به حیوان میزبان اولیه ویروس‌های آنفلوانزای نوع A به انواع آنفلوانزای پرندگان ازجمله (A(H5N1), A(H7N9), A(H9N2  ، آنفلوانزای خوکی از جمله (A(H3N2)،A(H1N1) A(H1N2، و یا سایر انواع آنفلوانزای حیوانات طبقه‌بندی می‌شود.

به‌طورکلی آنفلوانزا با میزان ابتلای تخمینی سالیانه 5-10 درصد در بالغین و 20-30 درصد در ناخوشی یا بیماری حاصله می‌تواند منجر به بستری شدن در بیمارستان یا مرگ به‌ویژه کودکان رخ می‌دهد و عمدتاً در گروه‌های پرخطر(کودکان، سالمندان،افراد دارای بیماری مزمن) گردد. اپیدمی‌های بیماری می تواند منجر غیبت از کار در گروه‌های کاری بزرگ و یا مدارس و کاهش تولید گردد. برآورد جهانی اپیدمی های ناشی از آنفلوانزا در حدود 3-5 میلیون مورد شدید بیماری و حدود 250 هزار تا 500 هزار مرگ می باشد. در حال حاضر مؤثرترین راه پیشگیری از بیماری و دفع کردن شدت بیماری انجام واکسیناسیون و رعایت بهداشت فردی و اجتماعی(عمومی) می‌باشد.

باندمی (جهانگیری) آنفلوانزا زمانی که ویروس جدید آنفلوانزا توانایی کافی و پایدار انتقال انسان به انسان را کسب نماید می‌تواند رخ‌داده و به دنبالان به‌صورت جهانی گسترش یابد.تاکنون باندمی های آنفلوانزا فقط توسط زیرگونه‌های جدید نوع A ویروس ایجادشده‌اند زیرا بدن انسان به آن ایمنی نداشته و معمولاً بیماری حاصل از آن بسیار شدید می‌باشد.باندمی یک رخداد یک مرحله‌ای نمی‌باشد و مراحل بیماری در 2 یا سه موج زمانی در طول 3 تا 12 ماه سال به وقوع می‌پیوندد.  انتظار می‌رود بیماری در همه بخش‌های دنیا توسط مسافرت‌های هوایی ( باندمی مدرن) در کمتر از 3 ماه گسترش یابد.

داده‌های تاریخی بیانگر وقوع کلیه باندمی های آنفلوانزا با منشأ حیوانات می‌باشد.آنفلوانزای زئونوتیک (حیوانی) زمانی که انسان توسط ویروس‌های آنفلوانزای در گردش حیوانی آلوده شود به وقوع می‌پیوندد.آلودگی انسانی به‌طور اولیه توسط تماس مستقیم با حیوان آلوده یا محیط آلوده ایجاد می‌شود.

آنفلوانزای پرندگان و اهمیت انتقال آن به انسان:

آنفلوانزا علاوه بر انسان در گونه‌های مختلف پرندگان و بسیاری از پستانداران ازجمله اسب و خوک و گربه‌سانان مشاهده می‌شود ولی به دلیل امکان پرواز در پرندگان  و تنوع سوشهای ویروس آنفلوانزای مشاهده‌شده در پرندگان و خطر انتقال آن به انسان و اثبات بروز پاندمیهای قبلی با منشأ این ویروس‌ها، آنفلوانزای پرندگان دارای اهمیت خاص می‌باشد.

آنفلوانزای پرندگان یکی از بیماری‌های عفونی شناخته‌شده در گونه‌های مختلف پرندگان است که در اثر عفونت ناشی از برخی از سویه‌های نوع A ایجاد می‌شود . به نظر می‌رسد کلیه پرندگان نسبت به این بیماری حساس بوده ولی میزان حساسیت آن‌ها ممکن است متفاوت باشد. طیف علائم بالینی در پرندگان مختلف متفاوت بوده و قادر به ایجاد بیماری خفیف تا بسیار شدید، مسری و کشنده می‌باشد. شکل شدید و کشنده بیماری، دارای شروع ناگهانی بوده از شدت بالایی برخوردار است و سریعاً منجر به مرگ پرنده می‌شود به‌طوری‌که میزان مرگ ناشی از آن در حدود 100% می‌باشد.

همچنین مشخص‌شده است که پرندگان دریایی و مخصوصاً اردک‌های وحشی و اردک سانان ، مخازن طبیعی این ویروس‌ها بوده در مقابل ابتلا به بیماری حاصله، شدیداً مقاوم‌اند و از طرفی پرندگان اهلی و ازجمله مرغ‌ها و بوقلمون‌ها به‌ویژه در مقابل اشکال همه‌گیر و سریعاً کشنده بیماری، حساس می‌باشند.

حدود 16 زیرگونه  از ویروس‌های شناخته‌شده آنفلوانزا قادر به ایجاد بیماری در پرندگان بوده و لذا پرندگان به‌عنوان مخازن این ویروس‌ها به‌حساب می‌آیند.

لازم به تأکید است که تماس مستقیم یا غیرمستقیم پرندگان اهلی با پرندگان مهاجر آبزی، یکی از علل شایع وقوع همه‌گیری آنفلوانزا در بین پرندگان اهلی به‌حساب می‌آید و مراکز فروش پرندگان زنده نیز نقش مهمی در انتشار همه‌گیری، ایفا می‌نمایند. از طرفی قرنطینه کردن مرغداری‌های آلوده و معدوم نمودن پرندگان بیمار یا تماس یافته، جزو اقدامات کنترلی استاندارد به‌منظور جلوگیری از انتشار به سایر مرغداری‌ها در سطح یک کشور به‌حساب می‌آید. این ویروس‌ها معمولاً از قابلیت سرایت بالایی برخوردار بوده و به سرعت به مرغداری‌های دیگر نیز منتشر می‌شوند و علاوه بر این‌ها ممکن است به‌صورت مکانیکی و توسط وسایل و تجهیزات، غذاها، قفسه‌ها و لباس‌های آلوده نیز انتشار یابند و همه‌گیری‌هایی ایجاد کنند که در صورت عدم اجرای اقدامات کنترلی فوری و مراقبت دقیق به مدت چندین سال ادامه یابند .

 پرندگان مهاجر و وحشی مخازن طبیعی و عمده ویروس‌های آنفلوانزا هستند. پرندگان وحشی معمولاً بدون علامت می‌باشند و ویروس را برای مدت طولانی دفع می‌کنند، اگرچه اخیراً مرگ‌ومیر در آن‌ها نیز مشاهده‌شده است.

 ویروس آنفلوانزای پرندگان  انسان را آلوده می‌کند و موجب بیماری شدید با میزان مرگ بالا می‌گردد و این  توانایی را دارد که خود را با انسان تطبیق دهد و به‌عنوان یک عامل بالقوه بیماری‌زا برای انسان مطرح گردد یا با سایر ویروس‌های آنفلوانزای انسانی ترکیب و موجب پدیدار شدن یک عامل بیماری‌زا با توانایی ایجاد باند می‌شود.

در داخل یک کشور بیماری به‌آسانی از یک مرغداری به مرغداری‌های دیگر انتقال می‌یابد زیرا تعداد زیادی ویروس در فضولات  پرندگان وجود دارد و باعث آلودگی گردوغبار و خاک می‌گردد و ضمناً ویروس از طریق هوای تنفسی  به‌آسانی از پرندهای به پرنده دیگر منتقل می‌شود و لوازم و اشیاء آلوده، غذاها، قفسه‌ها، لباس‌ها و به‌ویژه کفش‌ها نیز موجب انتقال ویروس از محلی به محل دیگر می‌شوند و از طریق پاها و بدن حیواناتی نظیر جوندگان که نقش ناقل مکانیکی را ایفا می‌نمایند نیز ممکن است منتقل گردند و حتی شواهد محدودی حاکی از نقش کک‌ها به‌عنوان ناقل مکانیکی این ویروس می‌باشد.

ویروس آنفلوانزا ممکن است از طریق فضولات پرندگان وحشی آلوده به پرندگان اهلی انتقال یابد و خطر انتقال ویروس زمانی افزایش می‌یابد که پرندگان اهلی خارج از قفس و آزاد بوده و یا از منابع آب آلوده به فضولات پرندگان ، استفاده نمایند. فروشگاه‌های پرندگان زنده نیز درصورتی‌که وضعیت بهداشتی مناسبی نداشته باشند یکی دیگر از منابع انتشار ویروس خواهند بود.

ویروس عامل آنفلوانزای پرندگان ممکن است از طریق تجارت جهانی پرندگان زنده از کشوری به کشورهای دیگر انتقال یابد. همچنین پرندگان مهاجر و ازجمله انواع آبزی، دریایی و ساحلی قادر به حمل ویروس تا فواصل خیلی طولانی و انتقال به مناطق جدید می‌باشند و شواهدی هم در مورد انتشار جهانی برخی از ساب تایپ‌های این ویروس از این طریق وجود دارد. لازم به ذکر است که پرندگان آبزی و به‌ویژه اردک‌های وحشی مخازن طبیعی این ویروس بوده و از طرفی از مقاومت بالایی در مقابل عفونت حاصله برخوردار هستند و بدون اینکه به بیماری شدیدی مبتلا شوند قادرند ویروس را در محیط‌های  اطراف خود منتشر کنند.

مهم‌ترین اقدامات کنترلی شامل معدوم‌سازی سریع کلیه پرندگان بیمار یا تماس یافته، دفع مناسب لاشه‌ها و فضولات ، قرنطینه کردن و ضدعفونی مرغداری‌ها می‌باشد.

ویروس آنفلوانزا در عرض 3 ساعت در دمای 56 درجه سانتی‌گراد یا نیم ساعت در دمای 60 درجه سانتی‌گراد و همچنین در تماس با مواد ضدعفونی‌کننده رایج نظیر فرمالین و ید از بین خواهد رفت. ولی در دماهای پایین مقاوم بوده و حداقل تا سه ماه بعد ممکن است در کودهای آلوده زنده بماند.

این ویروس همچنین قادر است در محیط آب در دمای 22 درجه سانتی‌گراد به مدت 4 روز و در دمای صفر درجه سانتی‌گراد به مدت بیش از 30 روز به حیات خود ادامه دهد.

مقدار یک گرم از کود آلوده به اشکال شدیداً بیماری‌زای ویروس آنفلوانزای پرندگان حاوی تعداد بسیار زیادی ویروس بوده و قادر به آلوده کردن حدود یک‌میلیون پرنده می‌باشد.

مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت استان قم

مجتمع خیرین سلامت

علائم بالینی

   آنفلوانزا بیماری ویروسی حاد دستگاه تنفسی است که با تب، سرفه ، سردرد، گلودرد، درد عضلانی، تعریق، آبریزش بینی، و گاهی استفراغ و اسهال تظاهر می‌کند. در این میان تب و سرفه به‌عنوان علائم کلیدی مطرح می‌باشند. سرفه اغلب شدید و برای مدتی ادامه می‌یابد؛ ولی سایر نشانه‌های بیماری بعد از 2 تا 7 روز خود به خود بهبود پیدا می‌کند.

شناسایی بیماری معمولاً بر اساس مشخصات اپیدمیولوژیک آن صورت گرفته و موارد تک‌گیر آن را فقط با کمک روش‌های آزمایشگاهی می‌توان تشخیص داد. آنفلوانزا در افراد مختلف ممکن است از سایر بیماری‌های ویروسی دستگاه تنفس قابل‌تشخیص نباشد.

اشکال بالینی بیماری متفاوت بوده و ممکن است نشانه‌هایی مثل سرماخوردگی، برونشیت، پنومونی ویروسی و بیماری‌های حاد غیرقابل افتراق دستگاه تنفسی را نشان دهد. اختلالات دستگاه گوارش (تهوع، استفراغ و اسهال) نیز بروز می‌کند و در کودکان ممکن است نشانه‌های گوارشی، علامت غالب باشد.

   بیماری آنفلوانزای نوع B ممکن است تااندازه‌ای خفیف‌تر از بیماری آنفلوانزای نوع A باشد. عفونت آنفلوانزای نوع C به شکل سرماخوردگی بدون تب دیده می‌شود.

بیماری آنفلوانزای بدون عارضه به‌طورکلی یک بیماری خود محدوده شونده است. بهبودی به‌سرعت ایجاد می‌شود اما بسیاری از بیماران کاهش قوای جسمانی یا انرژی را برای یک هفته یا بیشتر دارند.

   ویروس را قبل از شروع علائم بیماری (24 ساعت قبل) در ترشحات دستگاه تنفسی فرد آلوده می‌توان شناسایی نمود. به‌طورمعمول ویروس بعد از 5 تا 10 روز در ترشحات ویروسی فرد آلوده قابل گزارش نیست.

مهم‌ترین راه انتقال ویروس در محیط‌های بسته‌ی پرجمعیت مثل اتوبوس ویا خوابگاه‌ها از طریق هوا می‌باشد.

ازآنجاکه ویروس آنفلوانزا ممکن است ساعت‌ها در شرایط سرد و رطوبت کم در محیط زنده بماند، انتقال ویروس از طریق ترشحات آلوده نیز می‌تواند صورت گیرد.

دوره کمون بیماری کوتاه بوده و معمولاً بین 1 تا 3 روز است. دفع ویروس احتمالاً در بالغین بین 3 تا 5 روز بعد از بروز نشانه‌های بالینی بیماری و در کودکان 7 تا 21 روز بعدازآن ادامه خواهد داشت.

افتراق‌های عمده بیماری آنفلوانزا با سایر بیماری‌های شایع

علائم

کرونا ویروس(COVID-19) سرماخوردگی آنفلوانزا آلرژی آسم

علائم از خفیف تا شدید (شروع تدریجی علائم - شروع ناگهانی علائم - شروع ناگهانی علائم - شروع تدریجی یا ناگهانی علائم)

مدت‌زمان علائم 7- 25 روز کمتر از 14 روز 7 -14 روز چندین هفته می‌تواند سریع یا بیشتر طول بکشد

سرفه (می‌تواند خشک یا مرطوب باشد)

خس‌خس سینه

تنگی نفس گاهی اوقات

درد قفسه سینه گاهی اوقات

تنفس سریع گاهی اوقات

عطسه

آبریزش بینی

گلودرد گاهی اوقات

تب شایع در صورت وجود کوتاه‌مدت است

احساس ضعف و خستگی گاهی اوقات

سردرد گاهی اوقات

بدن‌درد گاهی اوقات

اسهال و استفراغ گاهی اوقات

لرز گاهی اوقات

کاهش حس چشایی و بویایی گاهی اوقات

 افراد در معرض خطر بیماری آنفلوانزای انسانی شامل موارد زیر هستند:

 سالمندان (افراد بالای 50 سال).

 ساکنین آسایشگاه‌ها و کارکنان آن.

 بیماران مبتلابه بیماری‌های مزمن (ریوی ازجمله آسم، قلبی- عروقی به‌جز هایپرتانسیون، خونی، کلیوی، کبدی، متابولیک ازجمله دیابت ملیتوس و ...).

 بیماران مبتلابه بیماریهایی که سیستم تنفسی را مختل می‌نمایند، ازجمله بیماری‌های احتقانی، صدمات نخاعی، اختلالات صرعی، اختلالات عصبی عضلانی.

 خانم‌های بارداری که سه ماه دوم و سوم حاملگی آنان مقارن با فصل شیوع آنفلوانزا می‌باشد.

 کودکان و نوجوانان 6 ماهه تا 18 سال‌های که تحت درمان طولانی‌مدت با آسپرین می‌باشند.

 کودکان 6 ماه تا 5 سال (59 ماه).

 افراد در معرض تماس بیماری آنفلوانزای انسانی شامل موارد زیر هستند:

 کارمندان مراکز ارائه‌کننده خدمات بهداشتی و درمانی.

 نیروهای درمانی خدمت دهنده در منازل افراد در معرض خطر.

 اعضای خانواده (شامل کودکان) افراد در معرض خطر.

 سایر مشاغل خاص ازجمله دامپزشکان و افراد کلیدی جامعه.

اقدامات احتیاطی برای تماس‌های نزدیک و خانگی با فرد بیمار یا مشکوک به آنفلوانزا:

 موارد تماس خانگی باید با شست و شوی کامل دست‌ها به مدت 30 ثانیه با آب و صابون پس از هر تماس و یا آلودگی احتمالی، عدم استفاده از ظروف غذاخوری مشترک ، پرهیز از تماس چهره به چهره با موارد احتمالی یا تأییدشده بیماری و استفاده از ماسک و وسایل حفاظت فردی از خود مراقبت کنند.

 احتمال دفع ویروس در کودکان 12 سال و کمتر تا 21 روز از شروع بیماری و در افراد بالای 12 سال تا 7 روز پس از قطع تب وجود دارد و بهتر است در طی این مدت توصیه‌های فوق رعایت شود.

 موارد تماس با بیمار یا موارد تماس در محیط‌های بسته (خانه، خانواده، بیمارستان و سایر مراکز نگهداری یا سرویس‌های نظامی) باید روزانه دومرتبه کنترل درجه حرارت شده و پیگیری علائم بیماری تا هفت روز بعد از آخرین تماس انجام شود. موارد تماس نزدیک و خانگی در صورتیکه دچار تب بالای 38 درجه و سرفه، تنگی نفس، یا سایر علائم شوند بلافاصله با نظر پزشک تحت درمان داروهای ضدویروس قرارگرفته و آزمون‌های تشخیصی انجام شود.

اقدامات احتیاطی برای مسافرین:

با توجه به وجود  آنفلوانزای پرندگان در بسیاری از پرندگان دنیا موارد زیر در هنگام مسافرت به این کشورها توصیه می‌گردد:

1. مسافرین ترجیحاً دو هفته قبل از مسافرت به مناطق آلوده بایستی با واکسن آنفلوانزای انسانی واکسینه شوند( درصورتی‌که واکسن سالیانه فصلی آنفلوانزا در دسترس باشد).

2. مسافرین باید از تماس مستقیم با پرندگان شامل مرغ و خروس، اردک و غاز که ظاهراً سالم هستند و مزارع پرورش و بازارهای فروش پرندگان زنده پرهیز نمایند و همچنین از لمس  سطوح آلوده با فضولات و ترشحات پرندگان نیز پرهیز کنند.

3. مسافرین باید با رعایت بهداشت فردی و شست و شوی مرتب دست‌ها یا استفاده از ژل‌های حاوی الکل و عدم مصرف غذاهای نیم پخته پرندگان و یا تخم آن‌ها به‌صورت نیم‌پز احتمال تماس یا بیمار شدن را کم کنند.

4. حتماً بعد از آماده‌سازی پرنده برای پخت‌وپز در آشپزخانه دست‌ها را با آب و صابون بشویند.

5. در صورتیکه طی 10 روز پس از بازگشت از منطقه آلوده دچار علائم تب و نشانه‌های تنفسی شوند بایستی حتماً به پزشک مراجعه نمایند .

توصیه‌های بهداشتی در خصوص آنفلوانزای پرندگان و سلامت مواد غذایی

1. باید مطمئن شد که پرنده آلوده وارد چرخه طبخ و مصرف خوراکی نگردد.

2. گوشت و فرآورده‌های خام غذایی بایستی به‌طور جداگانه از غذاهای طبخ شده نگهداری شوند.

3. هیچ نوع از فرآورده‌های گوشتی (پرندگان) و تخم پرندگان به‌صورت خام و یا نیم‌پز و نیم پخته استفاده نشود.

4. غذاهای پخت شده بیشتر از 2 ساعت در هوای اتاق نگهداری نشود زیرا باعث آلودگی آن خواهد گردید.

5. غذاهای پخته نگهداری شده، قبل از مصرف در دمای بالاتر از 60 درجه سانتی‌گراد گرم شود.

ً6. گوشت پرندگان جهت مصرف باید کاملاً پخته شود و برای کنترل این موضوع می‌توان از شفاف شدن آب حاصل از طبخ و یا دماسنج طباخی استفاده نمود (پس از پخت هیچ قسمت صورتی‌رنگی باقی نماند). ویروس آنفلوانزا در دمای 80 درجه سانتی‌گراد در مدت یک دقیقه و در دمای 70 درجه سانتی‌گراد در مدت نیم ساعت از بین می رود.

7. تخم پرندگان (تخم‌مرغ) را تا سفت شدن کامل زرده و سفیده آن پخت (حداقل 5 دقیقه در آب جوش 70 درجه سانتی‌گراد قرار گیرد).

8. پاستوریزاسیون محصولات تخم پرندگان (تخم‌مرغ) باعث غیرفعال شدن ویروس می‌گردد (در صنایع):

a. تخم‌مرغ کامل در 60 درجه حرارت به مدت 210 ثانیه قرار گیرد.

b. سفیده تخم‌مرغ خام در 55/6 درجه حرارت به مدت 372 ثانیه قرار گیرد.

9. اگر برای طبخ از مایکروفر استفاده می‌شود باید روی ماده مورد مصرف پوشانده شود و بر روی تمامی سطوح چرخانده شود. زیرا عدم حرارت دهی به بعضی از نقاط گوشت می‌تواند باعث باقی ماندن ویروس در گوشت شود.

10. طبخ گوشت به‌صورت آب پز مطمئن‌ترین راه می‌باشد و توصیه می‌شود از روش‌های دیگر مانند سرخ کردن، کباب کردن، بریان کردن و... خودداری شود.

11. پوست بیرونی تخم‌مرغ نیز می‌تواند آلوده به ویروس باشد لذا سعی کنید پوست بیرونی را حتماً شستشو دهید.

12. از مصرف تخم‌مرغ‌های شکسته خودداری نموده و تخم‌مرغ‌هایی که پوسته آن آلوده به خون و یا فضولات می‌باشد باید قبل از مصرف شسته شده و بلافاصله استفاده گردد. ویروس آنفلوانزا در فضولات پرندگان تا مدت‌های طولانی زنده می‌ماند.

13. محصولاتی که به‌صورت کنسرو می‌باشند را می‌توان با اطمینان مصرف کرد زیرا این محصولات به علت گذراندن پروسه‌های حرارتی در حین تولید عاری از ویروس خواهند بود.

توصیه‌های بهداشتی به پرورش‌دهندگان طیور(سنتی) و نگهداری در منزل:

 به‌جای حیاط جلوی منزل از حیاط‌خلوت یابام خانه برای پرورش پرندگان استفاده نمایید.

 پرندگان اهلی را از تماس با پرندگان وحشی دورنگهدارید.

 با استفاده از حفاظ توری و پوشش سقف لانه از آلودگی محل نگهداری پرندگان جلوگیری کنید.

 ذخیره‌ی دان پرندگان دور از دسترس پرندگان وحشی نگهداری شود.

 آب آشامیدنی پرندگان بهداشتی باشد.

 محل نگهداری مرغ و خروس از مرغابی وارد (پرندگان آبزی) مجزا گردد.

 امکان تردد خوک و گراز به مزارع وجود نداشته باشد.

 محل نگهداری پرندگان ولانه آن‌ها به‌طور مرتب ضدعفونی و نظافت گردد.

 از تردد سگ،گربه، موش و سایر جانوران موذی به محل نگهداری پرندگان جلوگیری شود.

 ضایعات پرندگان به روش بهداشتی دفع گردد.

 جوجه‌ها جدا از سایر پرندگان نگهداری شوند.

 از ورود پرندگان به داخل منازل جلوگیری به عمل آید.

 راه‌های پیشگیری و کنترل آلودگی و انتشار آموزش داده‌شده و فراگرفته شود.

 اگر پرندگان برای فروش برده می‌شوند ،چنانچه تعدادی بفروش نرسیدند آن‌ها را به مزرعه برنگردانده یا 7 روز قرنطینه شوند.

 سبدها یا قفس‌های حمل پرندگان از جنس قابل شستشو باشند.(پلاستیکی و فلزی بر چوبی ارجحیت دارد.)

 زیر سبدها سینی قرار گیرد تا از آلودگی محیط قفس‌هایی که روی‌هم چیده شده‌اند جلوگیری شود.

 کودکان را از تماس و بازی با پرندگان منع کنید.

توصیه‌های عمومی :

 آموزش عادات بهداشتی به‌منظور پیشگیری از آنفلوانزا و بیماری‌های تنفسی واگیردار.

 پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار(رعایت حداقل فاصله یک متر با افراد بیمار، پرهیز از دست دادن و در آغوش گرفتن در هنگام بیماری ، پرهیز از روبوسی ، ...)

 اقامت در منزل در هنگام بیمارشدن تا رفع علائم حاد بیماری.

 پوشاندن دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه کردن ترجیحاً با دستمال‌کاغذی و یا چین بازو.

 تمیز کردن و شستن دست‌ها در فواصل زمانی( به‌طورمعمول پس از شستن و یا ضدعفونی کردن دست‌ها بیش از 15 دقیقه تمیز نمی‌مانند).

 اجتناب از لمس چشم‌ها، بینی، دهان با دست‌های آلوده.

 اجرای عادات خوب بهداشتی ازجمله تمیز کردن و ضدعفونی کردن سطوح در معرض تماس (در منزل، محل کار، مدرسه)، خواب کافی ،کاهش اضطراب، نوشیدن مایعات کافی، تغذیه مناسب و...

 مراجعه به پزشک و پرهیز از خوددرمانی و مصرف خودسرانه دارو

اقدامات پیشگیرانه کلی:

 آموزش رعایت اصول بهداشت فردی و اجتماعی:آموزش به مردم و کارکنان به‌ویژه در مورد آداب بهداشتی از اصولی‌ترین اقدامات پیشگیری در کلیه بیماری‌های واگیر تنفسی بالأخص آنفلوانزا می‌باشد. این اصول شامل: عدم روبوسی یا دست دادن در هنگام بیماری، پوشاندن دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه کردن، استفاده از ماسک مناسب در هنگام بیماری و دفع بهداشتی آن، استراحت کافی، عدم حضور در اماکن تجمعی و کار و به حداقل رساندن تماس‌ها در هنگام بیماری می باشد.

 تهویه هوا: تهویه هوای فضای محل زندگی و کار یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری از انتقال و انتشار بیماری‌های تنفسی واگیر می‌باشد. از طریق تهویه مناسب هوای محل استقرار و اسکان، میزان بار آلودگی عامل بیماری‌زا در محل کاهش می‌یابد. بدین منظور حداقل درهرساعت باید تهویه و جابجایی هوا 12 - 6 بار انجام شود. نصب سیستم تهویه

(هواکش) و یا باز کردن مداوم پنجره‌ها به‌راحتی این امکان را فراهم می‌نماید.

 واکسیناسیون: واکسن آنفلوانزا جهت گروه‌های در معرض خطر (ابتلا به آنفلوانزا در آنان با عواقب و عوارض سنگین‌تری همراه است) و گروه‌های در معرض تماس (به دلیل مشاغل خاص، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند) توصیه و تجویز می‌گردد. این واکسن باید در دمای 8 - 2 درجه سانتی‌گراد در طبقه میانی یخچال مخصوص واکسن نگهداری شود

 پیام‌های آموزشی اساسی در کنترل و پیشگیری از انتقال و انتشار بیماری‌های تنفسی واگیر

 شش کار اساسی که در صورت ابتلا به آنفلوانزا و سایر بیماری‌های واگیر شدید تنفسی باید انجام دهید:

1. پوشاندن دهان و بینی در هنگام سرفه و یا عطسه کردن( ترجیحاً استفاده از ماسک یک‌بارمصرف)

2. شستشوی مداوم و مکرر دست‌ها ( ترجیحاً با آب و صابون و به طریقه صحیح )

3. نوشیدن آب و مایعات کافی و استراحت کردن

4. استفاده از داروهای ضدویروسی درصورتی‌که سیستم ایمنی آسیب‌پذیری داشته باشید و بنا به تشخیص و تجویز پزشک

5. عدم استفاده خودسرانه داروهای آنتی‌بیوتیک: این داروها بر روی سرماخوردگی و آنفلوانزا و بیماری‌های ویروسی تأثیری ندارند.

6. پرهیز و عدم حضور در اماکن عمومی و تجمعات

 هفت راه اساسی برای جلوگیری از گرفتن بیماری آنفلوانزا و سایر بیماری‌های واگیر شدید تنفسی:

1. دریافت واکسن سالیانه آنفلوانزا بالأخص اگر در گروه‌های حساس و آسیب‌پذیر و در معرض خطر قرار دارید

2. اجتناب و دوری از افرادی که مبتلابه بیماری( واگیر) هستند( رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پرهیز از تماس غیرضروری)

3. اجتناب و پرهیز از تماس دست‌ها ( قبل از شستشو و ضدعفونی کردن آن‌ها) با چشم‌ها، دهان و بینی زیرا ممکن است از این طریق عوامل بیماری‌زا وارد بدن شما شوند.

4. تمیز کردن و گندزدایی کردن مداوم و مکرر وسایل و سطوح مشترک در خانه بالأخص زمانی که فرد بیماری در خانه حضور دارد.

5. شستشوی مداوم و مکرر دست‌ها( با آب و صابون و یا استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده )

6. تهویه مناسب و مطلوب هوای محل زندگی و اسکان

7. پرهیز از تماس بدون حفاظت با پرندگان و سایر حیوانات و بالأخص لاشه پرندگان و حیوانات تلف‌شده

عوارض سیگار | مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت