دستورالعمل شستشو و ضدعفونی و مراقبت از تجهیزات آندوسکوپی

اصول کنترل عفونت در واحدهای

آندوسکوپی و برونکوسکوپی و  اتاق عمل

آماده‌سازی‌آندوسکوپ:‌

       طبق قانون احتیاطات استاندارد، همه بیماران باید به‌عنوان منبع عفونت در نظر گرفته شوند. لذا تمام آندوسکوپ ها و تجهیزات جانبی آن‌ها باید قبل از استفاده برای بیمار بعدی کاملاً تمیز و عاری از میکروب شوند. کارکنان واحد آندوسکوپی باید به‌طور کامل درزمینهٔ آماده‌سازی آندوسکوپ آموزش ببینند تا از انتقال میکروارگانیسم‌ها به بیمار و خودشان جلوگیری نمایند. این آموزش شامل مراحل مختلف آماده‌سازی آندوسکوپ، رقیق‌سازی و استفاده از محلول‌های شیمیایی و نکات ایمنی مربوط به آن، بهداشت دست و وسایل حفاظت فردی است. اطلاعات مربوط به هر بار آندوسکوپی مثل اسم بیمار، تاریخ و ساعت آندوسکوپی، نوع پورسیژر انجام‌شده، نام پزشک و شماره سریال آندوسکوپ باید در دفتر مخصوص یادداشت شود.

مسئولیت آماده‌سازی مجدد آندوسکوپی به عهده پرستار است. این پروسیجر می‌تواند خسته‌کننده و وقت‌گیر باشد، اما انجام کلیه گام‌های آماده‌سازی بدون کم‌وکاست بسیار مهم است. گروه کنترل عفونت هر مرکز درمانی دارای واحد آندوسکوپی موظف است فرآیند آماده‌سازی آندوسکوپ را به‌طور دائم کنترل کند. این کار به کاهش ریسک اشتباهات انسانی و به حداقل رساندن خطر انتقال عفونت کمک می‌کند. مسئولیت‌های مراکز درمانی به شرح ذیل می‌باشد:

• داشتن قوانین سخت‌گیرانه برای کنترل و نظارت بر آماده‌سازی آندوسکوپها: تعیین شخصی برای مانیتورینگ فرآیند آماده‌سازی آندوسکوپ ضروری است. این مانیتورینگ می‌تواند روزانه، هفتگی یا به‌صورت بازدیدهای اتفاقی حداقل ماهانه انجام شود. این مانیتورینگ نباید تنها به‌صورت مشاهده باشد و لازم است از ابزارهای دیگر هم برای تشخیص خطاها استفاده کرد. ازجمله این ابزارها:
• کشت گیری از آندوسکوپ: در حال حاضر کمتر از روش کشت گیری از آندوسکوپ در کشورهای پیشرفته استفاده می‌شود. کشت گیری نیاز به فن نمونه‌گیری آسپتیک دارد تا نتایج آلوده نشده و جواب به‌صورت مثبت کاذب اعلام نشود. پاسخ کشت حداقل 48-24 ساعت طول می‌کشد و در این مدت معمولاً حجم زیاد مراجعات اجازه عدم استفاده از آندوسکوپ را نمی‌دهد. کنترل همیشگی آندوسکوپ ازنظر باکتریولوژی توصیه نمی‌شود، مگر در مواردی که مشکوک به عفونت متقاطع باشیم. در این‌گونه موارد بهترین روش جداسازی باکتریولوژی، برس کشیدن کانال‌ها است.
• دو  روش رایج دیگر برای مانیتورینگ نحوه آماده‌سازی آندوسکوپ استفاده از نوارهای تست و سیستمATP  است.         

الف‌–‌نوار‌تست: این نوارها وجود مقدار کم پروتئین، کربوهیدرات و هموگلوبین باقی‌مانده روی سطح یا داخل کانال‌های آندوسکوپ را تشخیص می‌دهد. معمولاً نوار ابتدا در آب استریل خیس شده و بعد از شستشوی آندوسکوپ، روی سطح کانال یا سطح خارجی کشیده می‌شود. درصورتی‌که مواد باقی‌مانده روی آندوسکوپ وجود داشته باشد نوار تغییر رنگ می‌دهد. 

ب-‌سیستم‌ATP ‌: مقدار مواد ارگانیک باقی‌مانده بعد از شستشو را به‌وسیله تشخیص آنزیمATP  (که داخل سلول‌های زنده وجود دارد) تعیین می‌کند. یک اسفنج خاص از داخل کانال آندوسکوپ عبور داده و سپس داخل محلول Luciferase/Luciferin غوطه‌ور می‌شود. در عرض 15 ثانیه نور ساطع‌شده از دستگاه میزان ATP باقی‌مانده را نشان می‌دهد. این تست نشان می‌دهد که کدام قسمت از آندوسکوپ نیاز به شستشوی بیشتر دارد.

• آماده‌سازی سریع آندوسکوپ: شروع آماده‌سازی آندوسکوپ به‌محض اتمام پروسه آندوسکوپی بسیار مهم است. ازدحام بیماران نباید باعث باقی ماندن آندوسکوپ کثیف و خشک شدن مواد روی آن شود. هر چه مواد روی آندوسکوپ خشک تر باشد، زمان بیشتری برای غوطه‌وری در محلول شوینده موردنیاز است.
•  

آندوسکوپ‌ها‌به‌دو‌دسته‌تقسیم‌می‌شوند:‌‌

۱-آندوسکوپ‌های‌بحرانی:  آندوسکوپ هایی هستند که وارد فضای استریل بدن مثل مفاصل و حفرات استریل می‌شوند.  

بسیاری از این آندوسکوپها rigid یا غیرقابل انعطاف و بدون لومن هستند. آرتروسکوپ ها و لاپاراسکوپ‌ها از این دسته هستند. این آندوسکوپ ها قبل از استفاده مجدد باید شستشو، ضدعفونی و استریل شوند. همچنین قبل از انجام برخی از پورسیژرها ازجملهERCP آندوسکوپ حتماً باید استریل شود.

۲-آندوسکوپ‌های‌نیمه‌بحرانی:‌‌آندوسکوپ هایی هستند که وارد فضای استریل بدن نمی‌شوند،گر چه ممکن است بعضی از قطعات آن وارد بافت استریل شوند. ازجمله این آندوسکوپ ها لارنگوسکوپ، نازوفارنژیال آندوسکوپ، کلونوسکوپ ،گاستروسکوپ، سیگموئیدوسکوپ و آنتروسکوپ هستند. این آندوسکوپ ها قبل از استفاده مجدد باید کاملاً شسته و حداقل در یک محلول سطح بالا غوطه‌ور شوند.

      تمیز نکردن یا ضدعفونی نامناسب دستگاه می‌تواند باعث انتشار عفونت، اشتباه در تشخیص بیماری، عملکرد اشتباه دستگاه و کاهش طول عمر آندوسکوپ شود. در چندین مطالعه تجربی، اهمیت تمیز کردن آندوسکوپ ها در از بین بردن ویروسHBV ,HIV  و هلیکوباکترپیلوری نشان داده‌شده است. گونه‌های سالمونلا و سودوموناس آئروژینوزا به‌عنوان ارگانیسم‌های معمول منتقله از طریق آندوسکوپهای دستگاه گوارش و مایکوباکتریوم توبرکولوزیس، مایکوباکتریوم های غیر از عامل بیماری سل و سودوموناس آئروژینوزا به‌عنوان ارگانیسم‌های متداول منتقله از طریق برونکوسکوپها به بیماران معرفی‌شده است. دلایل عمده این انتقال عفونت، تمیز کردن ناکافی، انتخاب نادرست ماده ضدعفونی‌کننده و عدم رعایت مناسب دستورالعمل‌های تمیز کردن و ضدعفونی و نقص در طراحی آندوسکوپ یا سیستم‌های اتوماتیک شستشو و ضدعفونی آندوسکوپها بود . اگر نمی‌توان به هر دلیل آندوسکوپ را استریل نمود باید قبل از استفاده آن برای بیمار دیگر، فوراً ضدعفونی سطح بالا را انجام داد. قبل از شستشو قسمت‌های یک‌بارمصرف را دور بیندازید. مخصوصاً قطعاتی مثل فورسپس های بیوپسی، گایدها، برس های سیتولوژی و ابزارهای برنده. درصورتی‌که این قطعات یک‌بارمصرف نیستند حتماً باید استریل شوند. اما قویاً توصیه‌شده که به دلیل مشکل بودن فرآیند آماده‌سازی، این قطعات یک‌بارمصرف باشند.

• لازم است که بخش آندوسکوپی دارای سه فضای مجزا باشد. ناحیه انجام آندوسکوپی و مراقبت از بیمار، ناحیه شستشوی آندوسکوپ دارای سینک عمیق و بزرگ مناسب با تعداد آندوسکوپ های مورداستفاده و محل انبار سازی آندوسکوپ های تمیز. سایر ملزومات بخش شامل سینک شستشوی دست، امکانات شستشوی چشم و میز کار قابل شستشو (غیرچوبی) می‌باشد. 
• وسایل کمک تنفسی باید برای مواقع اورژانس و مسمومیت با محلول‌های شیمیایی در دسترس باشد. اتاق شستشو باید دارای تهویه مناسب و قوی باشد تا مرتباً هوا تعویض شده و از تنفس بخارات محلول جلوگیری شود. اگر احساس کردید که علائم مسمومیت با محلول‌های شیمیایی مثل آبریزش از مخاط (چشم، بینی، دهان) را دارید و تهویه اتاق کافی نیست، باید فوراً اتاق شستشو را ترک کرده از وسایل کمک تنفسی مثل اکسیژن استفاده کنید. درب ظرف غوطه‌وری همیشه باید بسته باشد.
• قبل از شروع فرآیند آماده‌سازی آندوسکوپ از وسایل حفاظت فردی استفاده کنید. ازجمله این وسایل گان ضد آب با آستین‌بلند    

(که برای هر بیمار تعویض شود)، دستکش ضخیم و بلندی که ساعد را بپوشاند، عینک ایمنی برای پیشگیری از آسیب و آلودگی چشم و ماسک صورت مناسب برای کاهش تنفس بخارات محلول‌ها.  

• در حال حاضر فرمولاسیون تجاری مورد تائید سازمان غذا و داروی آمریکا برای ضدعفونی آندوسکوپ شامل گلوتار آلدئید  ،پراکسید هیدروژن با پراستیک اسید. پراکسید هیدروژن با پراستیک اسید می‌باشد. گلوتارالدهید شایع‌ترین محلول ضدعفونی‌کننده است که در واحدهای آندوسکوپی استفاده می‌شود. این محلول مؤثر و نسبتاً ارزان است و به آندوسکوپ صدمه نمی‌زند اما برای کارکنان عوارضی دارد. درصورتی‌که آندوسکوپ به‌خوبی تمیزنشده و پروتئین روی سطوح باقی‌مانده باشد و برای ضدعفونی از آلدئیدها استفاده شود، رنگ سطوح به زرد تغییر می‌کند. این رنگ ثابت است و ناشی از واکنش پروتئین با آلدئید و رسوب روی سطوح است. ارتوفتالدهید بخارات مضر کمتری دارد، بدون بو است و اثر ضد میکروبی بیشتری نسبت به گلوتارالدهید دارد.

به‌طورکلی، ضدعفونی یا استریلیزاسیون آندوسکوپ با استریل کننده‌های شیمیایی مایع، شامل 7 مرحله می‌باشد :

۱-تمیز کردن: قبل از مرحله تمیز کردن حتماً تست‌های نشتی ( بستن تمام کانال‌ها و امتحان نشتی به‌صورت دستی یا خودکار)و انسداد لوله را انجام دهید. این تست‌ها باعث می‌شوند که از تعمیرات پرهزینه بعدی پیشگیری شود. به‌محض جدا شدن آندوسکوپ از بیمار آماده‌سازی را شروع کنید. به این شکل که باقی‌مانده‌های قابل‌رؤیت را به‌وسیله ساکشن کردن مایع شوینده به داخل کانال اصلی (working chanel ) تمیز کنید ( با سرعت 250 سی‌سی در دقیقه). اطمینان حاصل کنید که کانال اصلی مسدود نیست. کانال‌های هوا و آب را با آب شستشو دهید تا مطمئن شوید که مسدود نیستند. تمام باقی‌مانده‌ها ازجمله خون و مخاط را بشویید. بدنه آندوسکوپ را کاملاً دستمال بکشید. آندوسکوپ را ازنظر سلامت و عدم خوردگی و کندگی سطوح بررسی کنید. سپس

آندوسکوپ را از منبع نور/پروسسور ویدیو جدا کنید. آندوسکوپ را به اتاق آماده‌سازی دارای تهویه قوی و سالم ببرید. در این مرحله و قبل از آماده‌سازی تست نشتی را انجام دهید. تمام قسمت‌های قابل جداسازی آندوسکوپ را جدا کنید. دریچه‌ها و ورودی بطری آب را جدا کنید. دریچه پلاستیکی نمونه‌برداری را بعد از هر بار آندوسکوپی دور بیندازید. بطری‌های آب، تیوب‌های متصل به آن و دریچه‌های ساکشن/هوا-آب باید حداقل روزانه برای اتوکلاو (در دمای 134 درجه به مدت 20 دقیقه) فرستاده شوند. برای هر بار استفاده، داخل بطری آب آندوسکوپ آب استریل بریزید. سپس تمام سطوح داخلی و خارجی آندوسکوپ را به‌طور دستی تمیز کنید. برای شستشو از یک دترجنت با کف کم  یا شوینده آنزیم دار مخصوص مقاصد پزشکی استفاده کنید. تمام کانال‌ها را با ماده شوینده پرکنید و برس بکشید تا تمامی مواد آلی برداشته شوند. از سیم یک‌بارمصرف که روی نوک آن برس است و خاص این کار ساخته‌شده استفاده کنید. تمام کانال‌ها، قطعات، اتصالات و سوراخ‌ها را برس بکشید. مطمئن شوید که برس از سمت دیگر کانال خارج می‌شود. در حین شستشو تمام دریچه‌ها را به‌طور مکرر کنار بزنید تا به تمام سطوح دسترسی پیدا کنید. سطوح و قطعات خارجی آندوسکوپ را با یک دستمال نرم یا اسفنج تمیز کنید. در صورت امکان از دستگاه اولتراسونیک برای تمیز کردن سطوح خارج از دسترس استفاده کنید.

تمام ابزارهای شستشو را دور بیندازید. سینک باید بعد از هر بار استفاده شسته شود. 

۲-‌آبکشی: قسمت خارجی و تمام کانال‌ها را با آب فراوان و با استفاده از سرنگ آبکشی نمایید و سپس آب را دور بریزید.  

3-‌خشک‌کردن:‌بعد از آبکشی و قبل از ضدعفونی نمودن، کانال‌های داخلی را با نیروی هوا و قسمت‌های خارجی را با محکم کشیدن یک دستمال تمیز خشک نمایید.

4-‌ضد‌عفونی: آندوسکوپ باید در یک ماده ضدعفونی‌کننده سطح بالا قرار داده شود به‌گونه‌ای که کاملاً در آن فرورود و همچنین هوای اضافی باید حذف‌شده و از تماس کامل مواد باکتری‌کش با مجاری داخلی و تمام ابزار جانبی مانند لوله‌های ساکشن و بیوپسی و همچنین لوله‌های آب‌وهوا اطمینان حاصل شود. غلظت محلول باید دقیقه طبق توصیه کارخانه سازنده باشد. مثلاً به‌هیچ‌وجه نمی‌توان غلظت محلول را زیاد و زمان را کاهش داد. این کار باید به‌وسیله کارکنان آموزش‌دیده در ابتدا و مابین هر بیمار انجام شود. برای خروج هوای داخل کانال‌ها و ورود محلول ضدعفونی‌کننده می‌توان از سرنگ استفاده کرد.  مدت تماس و دمای محلول طبق توصیه کارخانه سازنده محلول رعایت گردد. بعد از خروج آندوسکوپ از محلول ضدعفونی‌کننده و قبل از آبکشی، باقی‌مانده محلول را به‌وسیله جریان هوای فشرده از داخل کانال‌ها پاک‌کنید. کارایی و اثربخشی محلول را طبق توصیه کارخانه سازنده از طریق نوارهای واکنش‌گر تست کنید. در صورت امکان از دستگاه خودکار برای آماده‌سازی آندوسکوپ ها استفاده کنید. این کار امکان اشتباه در فرآیند را کاهش می‌دهد. در یک ضدعفونی خوب تمام میکروارگانیسم‌های موجود روی آندوسکوپ نابود می‌شوند.

5-‌‌شستشو: تمام آندوسکوپ و همه لوله‌های آن باید با آب استریل یا آب فیلتر شده که معمولاً برای دستگاه‌های شوینده خودکار استفاده می‌شود یا آب‌لوله‌کشی شهری ( برای مثال باکیفیت بالا که تمام استاندارهای پاکیزگی را در هنگام استفاده دارد) شسته شود . بعد از هر مرحله آبکشی آب را دور بریزید. برای آبکشی اول و آبکشی نهایی از یک ظرف استفاده نکنید.    

6-‌خشک‌کردن‌: لوله‌های آندوسکوپ و مجاری داخلی باید با الکل90-70٪ شسته شود و با هوای پرفشار بعد از ضدعفونی و قبل از نگهداری خشک شود. اطمینان حاصل کنید که الکل در کانال‌ها باقی نمانده است. آب‌لوله‌کشی شهر ممکن است حاوی میکروارگانیسم‌هایی باشد. آبکشی با الکل این میکروارگانیسم‌ها را از بین خواهد برد.

خشک‌کردن آندوسکوپ برای کاهش احتمال آلودگی آندوسکوپ با میکروارگانیسم‌هایی که ممکن است هنگام شستشو وجود داشته باشند، ضروری است  نتایج یک مطالعه نشان داد که اگر آندوسکوپ‌ها در کابینت دارای جریان هوا به‌صورت عمودی نگهداری شوند، کشت از لوله‌های هوا یا آب یا لوله‌های ساکشن یا بیوپسی بعد از 24 ساعت از آماده‌سازی 100% و بعد از گذشت 7 روز 90% منفی بودند. تمام نمونه‌هایی که پس از شستشو با فشار بالا به دست آمدند، استریل ماندند. درصورتی‌که بعد از انجام سیکل آماده‌سازی، آندوسکوپ انبار می‌شود، قبل از استفاده نیاز به آماده‌سازی مجدد دارد. آندوسکوپ ها باید در محل نگهداری خود آویزان شوند تا بهتر خشک‌شده و شانس آلودگی آن‌ها کاهش یابد.

7-‌نگهداری:‌نگهداری آندوسکوپ را طبق توصیه کارخانه سازنده انجام دهید. توصیه‌های کلی در این مورد به شرح ذیل است:

 آندوسکوپ باید به‌گونه‌ای نگهداری شود که از آلودگی جلوگیری شده و فرایند خشک شدن آن بهتر انجام شود ( برای مثال عمودی آویزان شود بدون این‌که آن‌ها به‌صورت چنبره دورهم بپیچانید). روی آندوسکوپ مشمع یک‌بارمصرف نکشید. آندوسکوپ را داخل اتاق یا کابینت که مخصوص آندوسکوپ های شستشو شده است و به‌خوبی تهویه می‌شود قرار دهید. کابینت باید از جنس قابل شستشو بوده و حداقل یک‌بار در هفته شسته و ضدعفونی شود. آندوسکوپ نباید هیچ خمیدگی داشته باشد. آندوسکوپ های آماده‌سازی شده و آماده‌سازی نشده را هرگز کنار هم قرار ندهید.

لاپاراسکوپ ، آرتروسکوپ و برنکوسکوپ:

• عدم دقت در باز کردن اجزاء لاپاروسکوپ ها، آرتروسکوپ ها و برونکوسکوپها، تمیز کردن و عدم استریلیزاسیون یا ضدعفونی ناکافی آن‌ها با محلول سطح بالا، می‌تواند منجر به بروز عفونت در بیماران می‌شود. نتیجه یک مطالعه نشان داد که اگر قطعات لاپاراسکوپ‌های مورداستفاده در جراحی‌های زنان قبل از استریلیزاسیون با بخار، به نحو مناسبی بازشده، تمیز و دوباره سرهم‌بندی شود، خطری از عفونت به همراه ندارد .
• لاپاراسکوپها، آرتروسکوپها و دیگر وسایل مشاهده گری که به بافت استریل بدن وارد می‌شوند ،باید قبل از هر بار استفاده استریل شوند. درصورتی‌که به هر دلیل استریل کردن این وسایل قابل انجام نباشد، باید حداقل با محلول سطح بالا ضدعفونی شوند.
• فرآیند تمیز و ضدعفونی نمودن آرتروسکوپها و لاپاراسکوپ‌ها شبیه به آندوسکوپ ها می‌باشد، به‌استثناء اینکه آبکشی حتماً باید با آب استریل انجام شود. زمان و مکان این کار در اتاق عمل و قبل از فرآیند جراحی می‌باشد. عمل خشک‌کردن باید با محکم کشیدن دستمال استریل انجام شود.   
• برای برونکوسکوپ نیز باید قبل از اولین استفاده در روز و بلافاصله بعد از هر بار استفاده ،حداقل ضدعفونی سطح بالا انجام شود. تمامی قطعات قابل جداسازی را باید جدا نمود. تمام قسمت‌های داخلی و خارجی را ابتدا باید با یک شوینده آنزیمی شستشو داد. کانال‌ها باید شستشو شده و قسمت‌های جداشده در محلول شوینده آنزیمی غوطه‌ور شوند. اگر سر برونکوسکوپ غیرقابل  غوطه‌وری است آن را با گاز آغشته به محلول آنزیمی تمیز کنید. ضدعفونی برونکوسکوپ نیز با  غوطه‌وری کامل در محلول ضدعفونی‌کننده سطح بالا انجام می‌شود. با سرنگ حاوی محلول ضدعفونی‌کننده کانال‌های آسپیراسیون را نیز از محلول پرکنید. پس از طی زمان  غوطه‌وری برونکوسکوپ را با آب مقطر استریل فراوان شستشو دهید (سرم فیزیولوژی استفاده نشود) خشک‌کردن نهایی باید با استفاده از اکسیژن یا هوای فشرده فیلتر شده انجام گردد. در پایان روز، برونکوسکوپ را ترجیحاً به حالت آویزان در محلی خشک و عاری از گردوغبار نگهداری کنید. فورسپس های بیوپسی و فورسپس های جسم خارجی ( اگر یک‌بارمصرف نیستند)  باید با شوینده‌های آنزیمی شسته و اتوکلاو شوند. برس های مورداستفاده در مطالعات سیتولوژی و باکتریولوژی باید دور انداخته شوند. در طی انجام برونکوسکوپی و برای جلوگیری از تماس منبع نور با مواد بیولوژیکی، آن را با ورقه پلاستیکی یک‌بارمصرف پوشانده و در پایان کار با یک گاز آغشته به شوینده تمیز کرد. اگر قرار است بیمار با نقص ایمنی برونکوسکوپی شود، در مرحله آماده‌سازی، برونکوسکوپ را به مدت 60 دقیقه در محلول ضدعفونی غوطه‌ور نمایید.

ابزارهای مربوط به برخی اقدامات از قبیل پروسیجرهای زنان و مامایی

• ضدعفونی سازی و آماده نمودن ابزار مورداستفاده در زنان و مامایی از قبیل تونومترها، حلقه‌های جااندازی دیافراگم سرویکال، ابزارهای کرایوسرجری و پروبهای داخل حفره‌ای به علت تنوع و تعداد قابل‌توجه آن‌ها  از اهمیت خاصی برخوردار است.
• به  دلیل اینکه فعالیت الکل‌ها بر بعضی ویروس‌ها محدود است، آن‌ها به‌عنوان ضدعفونی‌کننده‌های سطح بالا طبقه‌بندی نمی‌شوند، بااین‌وجود ضدعفونی با الکل می‌تواند برای غیرفعال سازی HIV , HBV, HCV کافی باشد.        
• پروبهای واژینال در سونوگرافی استفاده می‌شوند. پروبهای واژینال و همه پروبهای داخل حفره‌ای بدون پوشش، طبق طبقه‌بندی اسپالدینگ جزء ابزارهای نیمه حیاتی هستند چراکه در تماس مستقیم با غشاهای مخاطی بدن (مثل واژن ، رکتوم یا حلق) می‌باشند. توصیه این دستورالعمل استفاده و تعویض روکش پروب می‌باشد. به دلیل اینکه این روکش‌های پروب ممکن است کارایی لازم را نداشته باشند، خود پروپ نیز باید بعد از هر بار استفاده توسط ماده ضدعفونی سطح بالا ضدعفونی شود.
• تحقیقات نشان می‌دهند که روکش‌های استریل پروب های اولتراسوند ترانس واژینال درصد بالایی از پارگی، حتی قبل از استفاده دارند. این مطالعات بر نیاز به ضدعفونی روتین پروب ها، بین ویزیت بیماران تأکید می‌کند. اگرچه بیشتر سازندگان اولتراسوند استفاده از گلوتارآلدئید 2٪ را  برای ضدعفونی ترانسیدیوسرهای ترانس واژینال آلوده پیشنهاد می‌کنند، استفاده از آن به دلیل اینکه ممکن است عمر ترانسدیوسر را کم کند و نیز تأثیرات سمی بر روی سلول‌های جنسی و جنین داشته باشد، مورد سؤال است. فرایند جایگزین برای ضدعفونی کردن ترانسیدیوسر واژینال شامل تمیز کردن ژل از ترانسیدیوسر و تمیز کردن آن توسط آب و صابون، شستن ترانسدیوسر با الکل 70% یا محلول ضدعفونی‌کننده سطح متوسط طبق توصیه کارخانه و آبکشی با آب‌لوله‌کشی شهری و خشک‌کردن با هوا می‌باشد .
• پروبهایی مانند پروب رکتال، کرایوسرجیکال و پروبهای داخل مری یا ابزارهای دیگر باید بین ویزیت بیماران توسط محلول سطح بالا ضدعفونی شوند. همچنین پروبهای اولتراسوندی که حین فرایندهای جراحی استفاده‌شده و می‌توانند با محلول‌های استریل بدن در تماس باشند. این پروبها می‌توانند جهت کاهش آلودگی و کاهش ریسک انتقال عفونت، توسط غلاف استریل پوشانده شوند. بااین‌وجود به دلیل اینکه این غلاف‌ها به‌طور کامل از پروب محافظت نمی‌کنند، پروبها باید همانند دیگر وسایل حیاتی، بین ویزیت بیماران استریل شوند و اگر این امر مقدور نباشد، حداقل باید در محلول سطح بالا ضدعفونی شده و توسط روکش استریل پروب پوشانده شوند.
• بعضی از پروبهای کرایوسرجری به‌طور کامل در محلول فرو نمی‌روند. این پروب ها باید توسط پروبهایی که به‌طور کامل در محلول فرو می‌روند، جایگزین شوند .
• تمیز کردن مناسب پروبها برای اطمینان از ضدعفونی شدن درست آن‌ها لازم است.

ضدعفونی در واحد همودیالیز:

• دستگاه‌های همودیالیز شامل ماشین‌های همودیالیز، مخازن آب، دستگاه‌های فیلتر و آماده‌سازی آب و دستگاه‌های توزیع می‌باشد. بیماران ممکن است در حین همودیالیز، به ویروس‌های خونی و باکتری‌های بیماری‌زا مبتلا شوند.  
• سطوح غیر حیاتی در مراکز دیالیز شامل تخت یا صندلی‌های دیالیز ، سطوح خارجی ماشین دیالیز و تجهیزات آن مانند قیچی، هموستاز، کلامپ، کاف فشارخون و گوشی‌های پزشکی می‌باشد. این تجهیزات باید با مواد ضدعفونی‌کننده تائید شده ضدعفونی شوند ( طبق توصیه کارخانه سازنده)، مگر اینکه آلودگی واضح  با خون ‌روی ابزار دیده شود که در این موارد باید با یک ماده ضدعفونی‌کننده ضد HIV و HBV یا محلول هیپوکلریت 1% ضدعفونی شود.
• همودیالیزرها معمولاً با پراستیک اسید، فرمالدئید،گلوتارآلدئید و پاستوریزاسیون حرارتی با اسیدسیتریک و ترکیبات کلردار ضدعفونی می‌شوند. دستگاه‌های همودیالیز معمولاً با محلول‌های ضدعفونی‌کننده، مطابق با توصیه‌های کارخانه سازنده ضدعفونی می‌شوند.

ضدعفونی کردن دستگاه‌های آلوده بهHIV, HCV,HBV  و باکتری عامل بیماری سل:

• توصیه CDC ، ضدعفونی کردن دستگاه‌های آلوده‌شده به HBV,HIV,HCV و یا TB با محلول سطح بالا است.          
• جهت آندوسکوپها و دیگر دستگاه‌های نیمه حیاتی که برای بیمار آلوده به HBV,HCV,HIV و یا سل استفاده‌شده است ،قبل از هرگونه دست‌کاری، ابزار را در محلول ضدعفونی‌کننده‌ای که دارای خاصیت پاک‌کنندگی نیز باشد به مدت لازم غوطه‌ور کنید. پس از بی‌خطر کردن ابزار، سایر مراحل شستشو، ضدعفونی سطح بالا یا استریلیزاسیون را طبق دستورالعمل انجام دهید.

ماسک‌های بیهوشی:

• ماسک‌های بیهوشی چند بار مصرف باید بعد از هر بار استفاده تمیز و ضدعفونی شوند. قسمت‌های داخلی و خارجی ماسک‌های بیهوشی را با یک برس، ماده شوینده و آب بشویید. ماسک را بررسی کنید تا ترک و شکستگی نداشته باشد. در صورت شکستگی ،ماسک را دور بیندازید. پس از شستشوی کامل و آبکشی، ماسک‌های بیهوشی و راه‌های هوایی را به مدت 10 دقیقه در گلوتارالدهید غوطه‌ور نموده سپس آن‌ها را خارج کرده، آبکشی کنید و بگذارید تا در معرض هوا خشک شوند. 

دستورالعمل‌های واحد کنترل عفونت | مجتمع آموزشی پژوهشی درمانی خیّرین سلامت